Dil yarası neden olur? Dil yarası neyin belirtisi olabilir?

Ağız içi yaraları genellikle dilde, diş etlerinde, dudaklarda ya da yanakların iç kısmında meydana gelen lezyonlardır. Dilde oluşum gösteren yaralar ise tıpta ülser veya aft şeklinde ifade edilir. Çoğu zaman basit nedenlerden kaynaklanan dil yarası, tedaviye gerek kalmadan kendiliğinden iyileşir.

Dilde oluşan ağrılı hassas lezyonlar; travma, zayıf bağışıklık sistemi, vitamin eksiklikleri ve alerjik reaksiyon sonucu meydana gelebilir. Dil yarası altta yatan bazı hastalıklara bağlı gelişebileceği gibi; dilde yanma, acı hissi, yara oluşumu ve beyaz lezyonlar şeklinde kendini gösterir.

Dil yarası neden olur?

Dil yarası dilin üzerinde ya da kenarlarında meydana gelen ağrılı ve rahatsız edici yaralardır. Dilde oluşan yaralar zaman zaman herkesin hayatını etkileyen, yemek yeme ve konuşma gibi eylemleri zorlaştıran bir durumdur. Ağrılı veya hassasiyete neden olan dil, genellikle bariz bir sebepten dolayı ortaya çıkar. Bazen ağızda oluşan hasar bunun temel nedeni olabilir.  Yani bu durum, istemeyerek dilinizi ısırmanız veya sert ve keskin bir şey yemeniz neticesinde gelişebilir. Genellikle dil yarası 1-2 hafta içinde kendiliğinden iyileşme eğilimi gösterir. Ancak tedavi edilmesi gerekebilecek altta yatan birkaç neden daha vardır.

• Dil yarasının olası nedenleri şöyle sıralanabilir;
• Sert yiyecekler tüketme, yanlışlıkla dili ısırma
• Protez, diş teli veya keskin diş hatları
• Sıcak ve soğuk gıdaların tüketimi
• Vitamin eksiklikleri (B12, demir ve folik asit)
• Hormonal değişiklikler
• Stres, endişe
• Belirli yiyecekleri tüketmek (gıda alerjisi)
• Pamukçuk
• Herpes simpleks
• Bağışıklık sistemi zayıflığı
• Dilde ülser
• Virüs, bakteri veya mantara bağlı gelişen enfeksiyonlar
• Aftlar (Aftöz ülserler)
• Yetersiz ağız bakımı
• Anemi, diyabet
• Behçet hastalığı, çölyak, crohn gibi sistemik hastalıklar

Dil yarası neyin belirtisi olabilir?

Çoğu zaman enfeksiyon ve iltihaplanmaya bağlı gelişen dil yarası, bazı durumlarda vücuttaki başka bir sorundan kaynaklanabilir.

Sık sık oluşum gösteren inatçı dil yaralarının nedenleri şunlar olabilir;

Diş problemleri

Ağız hijyeninin düzenli olarak yapılmaması dilde ağrı hissi ve renk değişikliklerine neden olabilir. Bazı durumlarda diş telleri, protezler ya da keskin kenarlı dolgular dilde yaralanmaya sebep olabilir.

Ağız yaraları ve ülserleri

Dilinizde veya çevresinde aft, uçuk, ağız ülserleri meydana geldiğinde ağrı hissedebilir ve yemek yemekte, konuşmakta güçlük çekebilirsiniz.

Zayıf bağışıklık sistemi

Çeşitli nedenlerle zayıflayan bağışıklık sistemi, ağız içi yaralarına karşı vücudu savunmasız kalabilir. 

Vitamin eksiklikleri

Dilde yara oluşumu nedenlerinden biri olan vitamin eksiklikleri; anemi, B12 vitamini veya folat eksikliği anemisinin bir belirtisi olabilir.

Çölyak hastalığı

Çölyak hastalığı, inflamatuvar bağırsak hastalıkları gibi otoimmün rahatsızlıklar da aft riskini artırır.

Crohn hastalığı

Crohn hastalığı olan kişilerde zaman zaman ağızda ağrılı yaralar oluşabilir. Bunlara aftöz ülserler adı verilir. 

Reflü

Dilde ve ağız bölgesinde çıkan yaralar bazen reflü rahatsızlığının bir belirtisi olabilir.

İlaçların yan etkileri

Dilde yara anti-inflamatuar ilaçların (NSAID'ler) yan etkisinden kaynaklanabilir. Aynı zamanda bazı ağız gargaraların kullanımı kişilerde dil hassasiyetine neden olabilir.

Alerji ve tahrişler

Belirli besinler dilde ağrı ve yanmaya yol açabilir.

Behçet hastalığı

Behçet hastalığı, vücuttaki tüm kan damarlarının iltihaplanmasına neden olan bir hastalıktır.  Aynı zamanda bu hastalık ağrılı ağız ülserleri geliştirebilir.

Liken planus

Liken planus; enflamatuvar bir deri hastalığıdır. Kimi zaman dilde ağrılı lekelere neden olan uzun süreli bir cilt rahatsızlığıdır.

Pemfigus vulgaris

Pemfigus vulgaris, bağışıklık sisteminin cilde saldırdığı, ağızda ve ciltte kabarcıklara neden olan bir hastalıktır.

Dil yarası kaç gün sürer?

Ağız yaraları, genellikle 10-14 gün içinde iyileşir. Dilde aft varlığında bu süre zarfında dil yarası ortadan kalkar. Derin yaraların iyileşme süreci 2–3 hafta sürebilir, bazen yaralar iz de bırakabilir. Dilinizi ısırmak veya yakmak ağrıya ve şişmeye neden olabilir. Bu durum sadece birkaç gün sürer. Ancak dilde yara; anemi, liken planus, lökoplaki, mantar enfeksiyonları, ağız ülseri veya ağız pamukçuk gibi bir sağlık sorununun belirtisi olabilir. Dil yarası 2 haftadan uzun sürdüğü takdirde hekime başvurulması önerilir. Nadir de olsa, uzun süredir geçmeyen, ağrısız, sert kenarlı dil yaraları daha ciddi bir hastalığın belirtisi olabilir.

Dil yarası nasıl geçer?

Dil yarasını tedavi etmek veya yönetmek için uygulayacağınız yaklaşım, semptomlarınıza neyin sebep olduğuna bağlı farklılık gösterir. Dilde yara çoğu zaman evde uygulanan doğal yöntemlerle tedavi edilebilir.

Lezyonlar iyileşene kadar aşırı sıcak veya soğuk yiyecek içeceklerin tüketiminden, baharatlı ve ekşi gıdalardan kaçınılması gerekir. Dil yaralarında gargara, merhem, topikal ve jel gibi tedaviler semptomları yatıştırabilir.

Dil yarası için şu yöntemler fayda sağlayabilir;

Tuzlu su ile gargara

Bir çay kaşığı tuzu bir bardak suya karıştırarak gargara yapmak dil yarası için etkili olabilir. Gün içinde birkaç kez denemeniz daha faydalı olacaktır.

Soğuk kompres

Ağrıyı azaltmak için soğuk kompres faydalı olabilir.

Karbonat

1 çay kaşığı karbonatı yarım bardak suya karıştırıp gargara yaparak ağrı ve yanma semptomlarını azaltabilirsiniz.

Ağız hijyeni

Bu süreçte alkol içermeyen ağız gargaraları kullanılmalı ve dişler yumuşak bir fırçayla fırçalanmalıdır.

Krem ve ağrı kesiciler

Aft kremleri ya da ağrı kesici gargaralar dil yaralarının tedavisinde etkili seçenekler arasında yer alır.

Bitkisel tedavi

Adaçayı ve papatya çayı ile ağız gargarası yapılabilir.

Aloe vera

Bölgeye aloe vera uygulamak ağrıyı kontrol altına alabilir.

Takviye kullanımı

B12, B6, folik asit ve demir eksikliği varsa dilde yaranın tedavisi için takviye kullanımı gerekebilir.

Beslenme

Bol sıvı alınmalı ve dengeli beslenmeye özen gösterilmelidir.  Ayrıca bu süreçte alkol ve sigaradan kaçınılması önerilir.

Mide rahatsızlığı dilde yara yapar mı?

Evet, mide rahatsızlığı dilde yara oluşumuna neden olabilir. Bazı durumlarda mide ülserlerine neden olan H. pylori bakterisi ağzınıza göç ederek diş eti dokularında hasara yol açabilir. Bu bakteri mide problemlerine neden olur ve ağız içinde aft benzeri yaraların oluşumunu tetikleyebilir.

Reflü mide asidinin geri çıkmasına ve bunun sonucunda ağız içinde hassasiyet ve tahrişe yol açabilir. Demir eksikliği ve B12 eksikliği bazen mide hastalıklarına bağlı emilim yetersizliğine sebep olabilir. Eğer dilde sık sık yara oluşuyorsa ve beraberinde mide sorunları yaşıyorsanız, doktora başvurmanız gerekir.

Dil yarası nasıl tedavi edilir?

Dil yarası ev tedavilerine çoğu zaman iyi yanıt verir. Ancak bazen dilinizdeki değişiklikler daha ciddi bir rahatsızlığın habercisi olabilir. Dilinizin görünümü, hissi, hareketi ve işlevi sağlığınız hakkında bazı ipuçları verebilir.

Ağrılı bir dil bazen, sıcak bir çorbayı aniden içtiğiniz anlamına gelebilir. Bu nedenle yanmış bir dile bakım yapmak için evde iyi bir bakıma ihtiyacınız vardır. Enfeksiyonunuz varsa mantar önleyici ilaçlar veya antibiyotikler tedavinin en önemli basamağını oluşturur. Dil yarası için lokal kremler ve jeller (doktor önerisiyle reçete edilebilir.  Bu açıdan aft kremi, ağrı kesici jel veya antiseptik ağız gargaraları rahatlatıcı etki sağlar.

Öte yandan gargara kullanılarak, pamukçuk ya da ağız kuruluğu yaşayan kişilerde bakteri riski ortadan kaldırılabilir.  Birkaç haftadan uzun süren şiddetli semptomlarınız varsa, dilinizi kontrol ettirmek için bir sağlık uzmanına başvurmanız önemlidir. Olası ağız kanseri ihtimali dilde yaralanma nedeni olabileceğinden dikkatli olmakta fayda vardır.