Bilgisayarlı tomografi (BT taraması), vücudun iç kısmında istenen görüntüleri üretmek için X-ışını teknolojisini kullanan bir tanısal görüntüleme tekniğidir. BT taraması, kemikler, kaslar, organlar ve kan damarları dahil olmak üzere vücudun herhangi bir bölümünün ayrıntılı görüntülerini gösterebilir. BT taramaları ayrıca sıvı veya doku biyopsileri için veya ameliyat veya tedaviye hazırlık kapsamında da kullanılabilir. BT taramaları, radyologların herhangi bir anormalliği bulma kapasitesini artırmak için sıklıkla kontrast maddeli veya kontrast maddesiz de yapılır.
Tomografi (Bilgisayarlı Tomografi-BT) nedir?
Bilgisayarlı tomografi veya BT terimi, bir x-ışını demetinin hastaya yöneltildiği ve vücudun etrafında hızla döndürülerek, makinenin bilgisayarı tarafından işlenen, kesitsel görüntüler veya "dilimler" oluşturan sinyaller ürettiği bilgisayarlı bir x-ışını görüntüleme prosedürünü ifade eder. Tomografi, istenen nesnenin kontrastını ve yoğunluğunu korurken istenmeyen görüntüleri bulanıklaştıran bir işlemdir. BT standart X-ışınlarından daha ayrıntılıdır. Standart X-ışınlarında, incelenen vücut bölümüne bir enerji ışını hedeflenir. Vücut bölümünün arkasındaki bir plaka, ışının deri, kemik, kas ve diğer dokulardan geçtikten sonraki değişimlerini yakalar. Normal X-ışınlarından çok fazla bilgi elde edilebilse de, iç organlar ve diğer yapılar hakkında çok fazla ayrıntı mevcut değildir.
BT'de, X-ışını demeti vücudun etrafında bir daire içinde hareket eder. Bu, aynı organ veya yapının birçok farklı görünümünü sağlar ve çok daha fazla ayrıntı sağlar. X-ışını bilgisi, X-ışını verilerini yorumlayan ve bir monitörde iki boyutlu biçimde görüntüleyen bir bilgisayara gönderilir. Daha yeni teknoloji ve bilgisayar yazılımı üç boyutlu görüntüleri mümkün kılar.
BT taramaları tümörleri teşhis etmeye, iç kanamayı araştırmaya veya diğer iç yaralanmaları veya hasarları kontrol etmeye yardımcı olmak için yapılabilir. BT ayrıca doku veya sıvı biyopsisi için de kullanılabilir.
Bilgisayarlı tomografi hangi hastalıklarda kullanılır?
BT taramaları doktorların çeşitli yaralanmaları ve hastalıkları tespit etmesine yardımcı olur, bunlar arasında aşağıdakiler yer alır:
Bazı kanser türleri ve iyi huylu (kanserli olmayan) tümörler.
Kırıklar (kemik kırıkları).
Kalp hastalığı.
Kan pıhtıları.
Bağırsak rahatsızlıkları (apandisit, divertikülit, tıkanıklıklar, Crohn hastalığı).
Böbrek taşı.
Beyin yaralanmaları.
Omurilik yaralanmaları.
İç kanama.
İlaçlı tomografi nasıl çekilir?
Vücuttaki yoğun yapılar (kemik gibi) tüm röntgenlerde kolayca görüntülenirken, yumuşak dokular X-ışınlarını durdurma yetenekleri bakımından farklılık gösterir ve bu nedenle belirsiz veya görülmesi zor olabilir. Bu nedenle, bir röntgen veya BT taramasında oldukça görünür olan ve hastalarda kullanımı güvenli olan kontrast maddeler geliştirilmiştir. Kontrast maddeler, belirli dokuları, organları ve kan damarlarını daha net görmeyi kolaylaştırır. Örneğin, dolaşım sistemini incelemek için, kan damarlarını aydınlatmaya yardımcı olmak üzere iyot bazlı bir intravenöz kontrast madde kan dolaşımına enjekte edilir. Bu tür testler, kalptekiler de dahil olmak üzere kan damarlarındaki olası tıkanıklıkları aramak için kullanılır. Baryum bazlı bileşikler gibi oral kontrast maddeler ise, yemek borusu, mide ve gastrointestinal (GI) sistem dahil olmak üzere sindirim sistemini görüntülemek için kullanılır. Kontrast madde genellikle vücuttan 24 saat içinde atılır.
Tomografi çekimi kaç dakika sürer?
BT taramaları genellikle yaklaşık bir saat sürer. Bu sürenin çoğu hazırlık içindir. Taramanın kendisi 10 veya 15 dakikadan az sürer. Sağlık uzmanı onay verdikten sonra normal aktivitelerinize devam edebilirsiniz.
MR ve tomografi (BT) farkı
MRI (Manyetik rezonans görüntüleme) ve BT taramaları vücudunuzun tanısal görüntülerini oluşturmak için farklı teknolojiler kullanır. MRI radyo dalgalarını kullanırken BT X-ışınlarını kullanır. BT taramaları, MRI taramalarından farklı durumları teşhis etmek için tercih edilir. Örneğin, bir kırık şüpheniz varsa, BT taramasında sorunu bulmak için daha kolaydır. Ayrıca BT sonuçları daha hızlı alınabildiğinden acil durumlar için de daha uygundurlar. MRI ise, BT taramasından daha ayrıntılı doku ve organ görüntüleri üretebilir. MRI taraması, yumuşak doku, eklemler, organlar, beyin ve kalp ile ilgili sorunları teşhis etmek için kullanılabilir.
