Binlerce yıldır tuz, Yunanlılara, Romalılara ve Mısırlılara kadar uzanan tıbbi bir geçmişe sahiptir. Yaraları, cilt tahrişlerini ve ağız yaralarını tedavi etmek için kullanılmıştır. Öte yandan, modern tıp kaynaklarına göre tuzun başlıca faydaları şunlardır; elektrolit ve sıvıların dengesini sağlama, besinleri hücrelere taşıma, asit-baz dengesini düzenleme, sinir uyarılarının transferini destekleme, kan basıncını düzenleme ve mide asidi salgılanması. Yine modern tıpta Modern tıpta, yoğunlaştırılmış bir tuzlu su formu (tuzlu su çözeltisi) genellikle ameliyatlarda, kesileri temizlemede, optometride, diş hekimliğinde ve hatta intravenöz olarak kullanılır.
Bir kimyasal olarak tuz (sodyum klorür), temas ettiğinde hücreleri vücuttan sıvıyı dışarı atmaya zorlar, bu sıvılar bakteri içerse bile. Bu işleme ozmoz denir. Sodyum klorür etkili bir şekilde hasarlı hücreleri kurutur, bu da onu antibakteriyel ve anti-inflamatuar yapar.
Kaç çeşit tuz vardır?
Tuz, çıkarıldığı kaynağa göre kaya tuzu, deniz tuzu, göl tuzu ve yer altı kaynak tuzu olarak sınıflandırılmaktadır. Ayrıca, Himalaya tuzu, Fleur de sel, bambu tuzu, koşer tuzu ve dünyanın farklı yerlerinde, farklı yöntemlerle üretilmiş folik asit ilaveli tuz, çeşnili tuz ve tütsülenmiş tuz diğer tuz çeşitlerdendir.
İyotlu tuz nedir, zararları nelerdir?
İyotlu tuz, az miktarda sodyum iyodür veya potasyum iyodür içeren tuzdur. İyot eksikliğini önlemek için iyot sofra tuzu ile birleştirilmiştir. İyot, vücudunuzun tiroid hormonları üretmesine yardımcı olan önemli bir besindir. Bu hormonlar, doğmamış bebeklerde ve küçük çocuklarda metabolizmaya ve büyümeye yardımcı olur. Ancak, iyotlu tuz tiroid bezi sorunu yaşayanlarda tiroid bezinin fazla çalışmamasına yani hipertiroidizme neden olur. Graves Hastalığı, Hashimoto Tiroiditi ve sıcak nodülü olan hastaların iyotlu tuz kullanmaları sakıncalıdır.
İyotsuz tuz nedir, zararları nelerdir?
İyotsuz tuz içerisinde iyot minerali bulunmayan tuz çeşididir. Sodyum ve klorürden oluşur. İyotsuz tuz besin ihtiyaçlarını karşılayacak kadar mineral içermez. İyot sağlığımız için faydalı bir mineral olmasının yanında bazı durumlarda iyotsuz tuz kullanılması gerekmektedir. Özellikle guatr hastaları ve tiroid bezi çok çalışan kişiler için iyotsuz tuz kullanımı oldukça önemlidir. İyotsuz tuz üretilirken içerisine sodyum alüminosilikat, silikon dioksit ve magnezyum karbonat gibi çeşitli katkı maddeleri eklenmektedir. Bu katkı maddelerinin sağlık açısından zararları oldukça fazladır.
Tuz hangi hastalıklara iyi gelir?
Tuz yemeklere lezzetli bir katkı sağlamakla kalmıyor, aynı zamanda sağlığınız ve refahınız için de önemli bir rol oynuyor. Tuzun faydalarından bazıları şunlardır:
Ağız sağlığı
Tuz ve tuzlu suyun tıpta birçok kullanımı vardır. Ağız sağlığı için tuzlu suyla gargara yapmak ağzı geçici olarak alkali hale getirebilir ve bakterilerin çoğalmasını önleyebilir. Ağız ülserlerini ve yaralarını iyileştirebilir, bademcik taşlarını yok edebilir, kötü nefesi iyileştirebilir ve genel ağız ve diş eti sağlığını iyileştirebilir. Ancak çok fazla tuzlu su yutmak sağlığa zararlı olabilir çünkü ozmoz vücut hücrelerindeki iç suyu dışarı atar ve vücudu susuz bırakır.
Göz sağlığı
Optometri alanında, tuzlu su solüsyonu düzenli olarak kullanılır. Kontakt lens kullanıcıları genellikle yanlarında tuzlu su solüsyonu taşırlar çünkü göz damlaları kuru, tahriş olmuş gözlere yardımcı olabilir. Sodyum klorür, korneadan sıvı çekerek belirli durumlarda gözün şişliğini azaltabilir. Tuzlu su ayrıca kısa süreli kontakt lens temizleyici olarak da kullanılabilir, ancak evde hazırlanan bir karışım yerine eczanelerden satın alınan steril tuzlu su solüsyonu olmalıdır.
Sinüs rahatsızlıkları
Tuz, burun pasajı ve sinüs rahatsızlıkları için düzenli olarak sprey veya durulama olarak kullanılır. Saman nezlesi çekenler tuzlu burun spreyini faydalı bulabilirler çünkü bu sadece burun pasajlarını temizlemekle kalmaz, aynı zamanda mukoza zarlarının iltihaplanmasını da azaltır. Benzer şekilde, bir burun yıkama polen ve diğer iltihaplı maddelerden burun pasajlarını temizleyebilir ve mukusu inceltmeye yardımcı olabilir. Bu solüsyonlar evde karıştırılabilir (su önceden kaynatılmış ve tuzda katkı maddesi yoksa) ancak bir eczaneden satın almak en güvenlisidir. Reçetesiz satılan burun tuzlu solüsyonları izotonik olabilir, yani solüsyon insan vücudundakiyle aynı seviyede tuzlu veya daha yüksek konsantrasyonda tuzlu su içeren hipertonik olabilir. Sizin için hangisinin en iyi olduğunu öğrenmek için eczacınızla görüşün.
Solunum sağlığı
Tuz akciğer ve solunum sağlığına da yardımcı olur. Kistik Fibrozis veya bronşektazi hastalarında hipertonik tuzlu su nebulize ilaç olarak solunabilir. Tuz ayrıca, hastalar farmasötik dereceli tuzu soluyarak akciğer ve solunum sağlığına fayda sağlamak için haloterapide (tuz terapisi) kullanılır. Tuzun iltihap giderici ve antibakteriyel özellikleri astım, soğuk algınlığı ve grip, bronşit ve daha fazlası gibi çeşitli solunum rahatsızlıklarının semptomlarına yardımcı olabilir. Tuz parçacıkları aşırı mukusun gevşemesine yardımcı olur ve ozmoz süreci patojenleri ve bakterileri ortadan kaldırabilir.
Cilt sağlığı
Tuz, binlerce yıldır olduğu gibi cilt rahatsızlıklarının tedavisinde de yardımcı olabilir. Hastanelerde genellikle yaraları sulamak ve temizlemek için steril tuzlu su kullanır çünkü bu, iyileşen dokuya zarar vermeyecek kadar hassastır. Tuzlu suyun, ister tuzlu suda banyo yapmak, ister denizde yüzmek veya haloterapi olsun kızarıklıklar ve tahrişler için faydası olabilir. Tuz terapisi, cildin iyi bakterilerini iyileştirmeye yardımcı olurken hücre yenilenmesini ve eksfoliasyonunu uyararak egzama ve sedef hastalığının semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilir.
Batık ayak tırnağı
Bu, ayak tırnağının kenarının aşağı doğru kıvrılıp cildin derinlerine sıkışması durumudur. Genellikle ayak başparmağını etkiler ve gerçekten acı verebilir. Şişliği ve hassasiyeti azaltmak için ayağı günde birkaç kez ılık tuzlu suya batırmak batık ayak tırnağına fayda sağlayabilir.
En sağlıklı tuz hangisi?
Sodyum klorür (NaCl), diğer adıyla yemek tuzu, yüzyıllardan beri insanlar için büyük bir önemi olan bir gıda maddesidir. Tuz eski çağlarda et ve balık gibi besin maddelerini uzun süre saklamak için koruyucu madde olarak kullanılmıştır. Sağlık açısından tercih edebileceğimiz en iyi tuz, doğal kaynak yani kaya tuzudur. Kaya tuzu yer altından sıvı halde yeryüzüne çıkan, bünyesinde toprak minerallerini de barındırdığı için mineral değerleri yüksek bir tuzdur. Yer altında korunan kaynağı, çevre kirliliğinden etkilenmediği için mikroplastik ve ağır metal içermez.
Tuz en çok hangi organa zarar verir?
Sağlıklı bir insanın günde tüketmesi gereken tuz miktarını 5 gram olarak kabul edilmiştir (Dünya Sağlık Örgütü). Ancak günümüzde tuz kullanımı önerilen miktarın çok üzerindedir. Bu durum çeşitli hastalıkların da önünü açmaktadır.
Vücudunuz, kanınızı böbreğinizden süzerek vücudunuzdaki fazla suyu atar. Bu, suyun kan dolaşımından böbrekteki bir toplama kanalına çekilmesi için vücutta sodyum ve potasyum dengesinin olmasını gerektirir. Yüksek tuzlu bir diyet, bu sodyum dengesini değiştirecek, böbreklerin işlevini azaltacak ve daha az su atmasına neden olarak daha yüksek kan basıncına yol açacaktır. Bu, böbreklere baskı uygular ve böbrek hastalığına yol açabilir. Tuzlu beslenme idrarla kalsiyum atılımını da artırır. İdrarda bulunması gerekenden fazla kalsiyum atılması da böbrek taşı oluşumuna yol açabilir. Ayrıca, sodyum, vücudun su tutmasına (dehidrasyon) sebep olarak, kalp yetmezliğine, akciğer hastalığı, bölgesel veya yaygın ödem oluşumu, eklem yangısına ve inmeye sebep olmaktadır.
Hiç tuz yemezsem ne olur?
Hiponatremi, kanınızdaki sodyumun 135–145 mEq/L'lik normal aralığın altına düşmesiyle oluşan bir durumdur. Ciddi vakalarda, vücuttaki düşük sodyum seviyeleri kas kramplarına, mide bulantısına, kusmaya ve baş dönmesine yol açabilir. Sonunda, tuz eksikliği şoka, komaya ve ölüme yol açabilir. Hiponatremi yaşlılarda daha yaygındır çünkü bu kişilerin ilaç alma veya onları bu bozukluğa yakalanma riskine sokan tıbbi sorunları olma olasılıkları daha yüksektir.
