Mide Fıtığı Nedir? Teşhis & Tedavisi

Vücudumuz, yaşamını sürdürebilmek için çeşitli konularda özelleşmiş sistemler ve bu sistemleri meydana getiren organlardan oluşmuştur. Organlar anatomik olarak belirli dokular ile birbirlerinden ayrılır ve görevlerini yerine getirir ancak çeşitli nedenlerle organları birbirlerinden ayıran bu anatomik bariyerler zayıflayabilir ve organlar bulundukları konumdan başka bir yere doğru kayabilir. Bu ise çeşitli sağlık sorunlarının gelişimi ile sonuçlanır. Bahsi geçen durumun yaşandığı hallerden biri mide fıtığıdır.

Mide Fıtığı Nedir?

Mide anatomik olarak yemek borusunun devamında, akciğer ve kalbi karın boşluğundan ayıran diyafram kasının hemen altında, karaciğer ve dalağın komşuluğunda bulunan; karın sol üst ve orta kadranına denk gelen bir iç organdır. Yemek borusu, ağız boşluğundan başlayarak göğüs boşluğunu boydan boya geçtikten sonra, diyafram kasında yer alan bir açıklık üzerinden mideye bağlanır. Bu açıklığa hiatus adı verilir. Mide dokusunun bu açıklıktan göğüs boşluğuna doğru geçmesi ve fıtıklaşması olayına ise mide fıtığı denir.

Mide fıtığı; mide dokusunun bulunması gereken konumdan başka bir bölgeye geçişini ifade ettiğinden çeşitli sağlık sorunlarını da beraberinde getirir. Fıtıklaşan mide dokusu, hiatus açıklığının genişliğine de bağlı olarak sıkışarak dolaşım yönünden yetersizliğe uğrayabilir, fıtıklaşan mide dokusu sebebiyle mide-bağırsak sisteminde tıkanıklık gelişebilir, mide içeriğinin yemek borusuna kaçışı kolaylaşarak ciddi seviyede reflü hastalığı ortaya çıkabilir.

Mide fıtığı iki farklı şekilde karşımıza çıkabilir:

Sliding herni: Midenin yemek borusu ile birleşen kısmının doğrudan hiatus’tan yukarıya, göğüs boşluğuna doğru fıtıklaşması halinde sliding herni’den söz edilir. Mide fıtığının klinikte en sık görülen formu bu şekildedir ve ciddi reflü semptomları ile ortaya çıkar.

Paraözefageal herni: Midenin yemek borusu ile birleştiği kısmın komşuluğunda yer alan fundus isimli kıvrımının hiatus’tan yukarıya doğru fıtıklaşması halinde hem yemek borusu hem de mide dokusu sıkışır. Bu ise mide dokusunun dolaşım yönünden yetersiz kalmasına ve dolaşımının bozulmasına bağlı nekroz gelişmesine yol açabilir. Yine mide pasajının tıkanması ile gıdaların bağırsak sistemine geçişi engellenebilir ve ciddi mide-bağırsak sorunları yaşanabilir. Klinikte daha az görülmekle birlikte, sonuçları itibariyle daha tehlikelidir.

Mide Fıtığı Neden Olur?

Mide fıtığının gelişebilmesi için hiatus açıklığının genişlemesi veya karın boşluğunun iç basıncının artarak mideyi, hiatus’tan yukarı itmesi gerekir. Bu bakımdan aşağıdaki koşullarda mide fıtığı gelişme riski artar:

• Şiddetli bulantı ve kusma
• Şiddetli öksürük
• Vücudun gerilmesi esnasında bağırsak hareketlerinin olumsuz etkilenmesi
• Ağırlık kaldırma
• Fiziksel kuvvet gerektiren bir spor yapma
• Gebelik
• Karın içi kitle veya enfeksiyon gelişmesi
• Kaslarda erimeye bağlı diyafram kasının güçsüz hale gelmesi
• Hiatus bölgesine önceden yapılan cerrahi girişimler
• Yemek borusuna yapılan cerrahi girişimlere bağlı olarak pasajın kısalması

Mide Fıtığı Belirtileri Nelerdir?

Mide fıtığı tipine bağlı olarak hiatus’tan geçen mide dokusuna göre farklı belirtiler gelişebilir. Toplumda sıklıkla sliding denen mide fıtığı türü geliştiğinden, semptomlar ağırlıklı olarak gastoözefajial reflü hastalığına benzer şekilde ortaya çıkar. Bu anlamda mide fıtığı gelişen kişilerde genellikle aşağıdaki semptomlar izlenir:

• Ağızda acı tat, mideden acı su gelmesi
• Göğüste ve karında yanma hissi
• Geğirme, şişkinlik veya rahatsızlık hissi
• Karın ağrısı, göğüs ağrısı
• Şiddetli vakalarda burna acı gelmesi, öksürme, geniz akıntısı, nefes darlığı
• Bulantı ve kusma
• Tüketilen besinlerin veya sindirilmiş gıdaların ağza geri gelmesi
• Gıda alımı sonrası rahatsızlık, doygunluk hissi

Mide Fıtığı Tanısı Nasıl Konur?

Mide fıtığı tanısının konabilmesi için midenin fıtıklaşan dokusunun görüntüleme yöntemleri kullanılarak incelenmesi gerekir. Bu bağlamda aşağıdaki görüntüleme yöntemlerinden bir veya birkaç tanesi uygulanabilir:

Baryumlu grafi: Hastalara baryum içerikli radyoopak madde içirilmesi sonrasında, karın bölgesinden alınan ardışık grafiler ile radyoopak maddenin mide cidarında oluşturduğu görüntülerin incelenmesi yoluyla fıtıklaşan mide dokusu görülebilir.

Endoskopi: En sık tercih edilen yöntemlerin başında gelen endoskopide ağızdan gönderilen kamera aracılığıyla fıtıklaşan mide dokusu incelenebilir, biyopsi ve girişimsel işlemler yapılabilir.

Özefageal manometri: Yemek borusu ile midenin birleştiği hiatus bölgesinin basıncı ölçülerek mide fıtıklaşmasına yol açan mekanizmalar açıklığa kavuşturulabilir.

Gastrik boşaltım testleri: Özellikle kusma şikâyeti olan hastalarda, alınan gıdaların midede bulunma ve bağırsaklara geçiş sürelerinin hesaplanmasında yararlıdır.

Mide Fıtığı Tedavisinde Neler Yapılır?

Mide fıtığında temel tedavi cerrahi yöntemler olmakla birlikte tedavide hastanın yaşı, cinsiyeti, genel durumu, ek hastalıkları ve operasyona uygunluğu gibi farklı kriterlere de dikkat edilir. Bu yüzden, reflü semptomlarının ön planda olduğu hastalarda ilaç tedavisi seçeneği de değerlendirilir. İlaç tedavisinde temel hedef reflü şikayetlerinin kontrol altına alınmasıdır. Bu bakımdan antiasit tabletler, antihistaminikler ve proton pompa inhibitörleri sıklıkla kullanılır.

Cerrahi tedavi yöntemi ise özellikle paraözefageal tipte, komplikasyon durumunda ve genel sağlık durumu operasyona müsait hastalarda tercih edilir. Cerrahi işlemde, midenin tekrar karın boşluğuna alınması, hiatus’un fıtığa izin vermeyecek şekilde daraltılarak onarılması ve hasar gören yemek borusu segmentinin düzeltilmesi amaçlanır. Cerrahi teknik, kapalı veya açık yöntemlerle uygulanabilir. Mide fıtığına yönelik işlem bariatrik cerrahinin bir parçası olarak kilo vermede de etkili olabilir.