Koroner arter spazmı olarak da bilinen kalp spazmı, kalbin işlevinin bozulmasıdır. Vücuda kan pompalayarak yaşamın devam ettiren kalbin kan ileten damarları daralır. Çoğunlukla sabahın erken saatlerinde ya da gece geç saatlerde yaşanan kalp spazmları, bazen hiçbir belirti göstermeyebilir. Ancak göğüs ağrısı görülen en yaygın belirtidir. Bununla birlikte kalp krizi gibi ciddi sorunlara da yol açabilir. Kalp spazmı, semptomlar ve altta yatan nedenlerle birlikte değerlendirilerek tedavi edilebilir.
Kalp Spazmı Nedir?
Kalp spazmı, koroner arter kasılmaları olarak da adlandırılır. Koroner arterler kalbin etrafını saran kan damarlarıdır. Kalbe kan ve oksijen sağlayan koroner arterlerin bir bölümü ani bir şekilde kasıldığında kalp spazmı yaşanır. Bu da atardamarların daralarak kanın kalbe akmasını engeller. Kalp spazmı esnasında kalp kasılan bölgeye kan pompalamak için daha çok çalışır.
Genellikle bu durum kısa ve geçici olsa da bazı durumlarda 15 dakikadan daha uzun sürebilir. Spazmın ne kadar sürdüğüne bağlı olarak kalbe giden kan akışı sınırlı olabilir veya tamamen engellenebilir. Böyle bir durumda ise koroner arter kasılmaları kalp krizi gibi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Kalp Spazmının Belirtileri Nelerdir?
Kalp spazmı çoğu zaman herhangi bir belirti göstermez. Bir semptomun olmadığı durumlarda ise teşhis koyulması zorlaşabilir. Bununla birlikte yaygın görülen semptomlardan biri göğüs ağrısıdır. Ağrı genellikle göğüs kemiğinin altında ya da göğsün sol tarafında hissedilir. Çoğunlukla şiddetli olan bu ağrı boyun, çene, omuz veya kola kadar yayılabilir. Ağrı göğüste baskı, sıkışma, ezilme ve daralma hissine neden olabilir.
Kalp spazmı genellikle istirahat halindeyken oluşur. 5 ila 30 dakika arasında devam eden spazm her gün aynı saatte olabilir. Ağrı çok şiddetlendiği takdirde hasta bilincini kaybedebilir. Dinlenme esnasında, gece ya da sabah saatlerinde ve 5-30 dakika arasında şiddetli göğüs ağrısı hissediliyorsa hasta kalp spazmı geçiriyor olabilir. Buna ek olarak kalp spazmı zaman zaman hastanın yaşamını tehdit eden kalp durması, kalp krizi ve kalp ritminin bozulması gibi durumlara da neden olabilir. Dolayısıyla kalp spazmı belirtileri görüldüğü takdirde bir kardiyoloji uzmanına başvurulması tavsiye edilir.
Kalp Spazmının Nedenleri Nelerdir?
Kalp spazmının nedeni arter duvarındaki kasların daralmasıdır. Bu daralma sebepsiz olarak meydana gelebilir ya da bazı tetikleyiciler daralmaya yol açabilir. Stres, aşırı soğuğa maruz kalma, uyarıcı uyuşturucu maddeler ya da ilaçlar ve alkol bağımlılarında alkol yoksunluğu kalp spazmına neden olabilir. Bunlara ek olarak şu durumlar da kalp spazmının nedenleri arasındadır:
- Hipertansiyon
- Hiperlipidemi
- Sigara kullanımı
- Kan damarlarını etkileyen ilaçlar
- Magnezyum eksikliği
- Migren
- Kalp rahatsızlıkları
- Sabah erken saatlerde yoğun egzersiz yapmak
Kalp Spazmında Risk Faktörleri Nelerdir?
Yapılan araştırmalara göre kalp spazmı riskini artıran birçok faktör bulunur. Kan damarlarını etkileyen bir sağlık sorunu olmasından dolayı damar tıkanıklığı kalp spazmı için ilk risk faktörüdür. Ek olarak tetikleyiciler de kalp spazmı için risk faktörü olarak sayılır. Ancak bunlara ek olarak kemoterapi, diyabet ve hiperventilasyon kalp spazmı riskini artırır. Kan damarlarının daralmasına neden olan Raynaud hastalığı ve migren de birer risk faktörü sayılabilir. Yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol, sigara veya tütün ürünleri kullanımı kalp spazmı riskini ciddi anlamda yükseltir. Bununla birlikte, yüksek kolesterol ya da yüksek tansiyon olmasa dahi hasta kalp spazmı geçirebilir. Bu durum genellikle düzenli sigara kullanımıyla ilişkilidir.
Kalp Spazmı Nasıl Teşhis Edilir?
Kalp spazmı teşhisi için hastanın semptomları ve tıbbi öyküsü istenir. Bunlara ek olarak tanı için görüntüleme yöntemleri de gerekli olabilir. EKG, ekokardiyografi ve koroner anjiyografi kalp spazmı teşhisi için kullanılabilir. Elektrokardiyogram (EKG) ile kalp atışlarının elektriksel aktivitesi ölçülür. Ekokardiyografi, ultrasonik ses dalgaları aracılığıyla kalbin iç yapısını incelemeyi sağlar. Koroner anjiyografi ise özel bir boya ile kalbe doğru giden kol ya da kasıktaki bir arterde kanın nasıl ilerlediği görmeye olanak tanır. Bu görüntüleme yöntemlerine ek olarak efor testi de yapılabilir. Efor testi, bazı egzersizlerle kalbi zorlayarak EKG çekilmesidir. Bu sayede kalbin yeterli oksijen ve kan alıp alamadığı teşhis edilebilir.
Kalp Spazmı Nasıl Tedavi Edilir?
Kalp spazmı kronik bir sağlık sorunudur. Bu nedenle tedavide göğüs ağrısını kontrol altına almak ve kalp krizi riskini önlemek amaçlanır. Ağrının azaltılmasını için ilaç tedavisi uygulanabilir. Eğer altta yatan neden hipertansiyon veya diyabet gibi başka bir sağlık sorunu ise bu hastalıklar için de tedaviye başlanır. Bunun yanı sıra kalp spazmını tetikleyen durumlardan da kaçınılması gerekir.
Kalp spazmı teşhisi koyulduysa hastaya yaşam tarzında bazı değişikliklere gitmesi tavsiye edilebilir. Sigara kullanmamak, uygun egzersizleri yapmak, stresten olabildiğince uzaklaşmak kalp spazmının semptomlarını kontrol etmeye yardımcı olur. Bunlara ek olarak beslenme konusunda da bazı değişiklikler yapılması gerekir. Az yağlı ve az tuzlu, sağlıklı, dengeli bir diyete geçiş yapılması kalp spazmı riskini azaltabilir.