Entübe Nedir? Hasta Neden Entübe Edilir?

Entübasyon, kişinin bedeni nefes alma fonksiyonunu kendi başına yerine getiremediği koşulda uygulanan bir prosedürdür. Doktor, nefes alma güçlüğü çeken hastanın boğazından soluk borusuna bir tüp yerleştirerek ciğerlere hava girip çıkmasını kolaylaştırır. Tüp aracılığı ile solunum cihazına bağlanan hastanın ciğerlerine hava ile birlikte ekstra oksijen de pompalanır. Cihaz, ciğerlerdeki karbondioksitin dışarı verilmesine de yardımcı olur. Bu işlem sayesinde hastanın ciğerlerindeki oksijen ve karbondioksit seviyeleri sağlıklı bir düzeye getirilir. Entübasyon; solunum yolunun kullanılamadığı, ciğerlere yeterince oksijenin ulaşamadığı, hastanın nefes alıp veremediği ve bu gibi durumlarda uygulanan bir müdahaledir.

Hastalar Hangi Durumlarda Entübe Edilir?

Hastaların entübe edilmesini gerektiren başlıca sebepler vardır. Bu sebeplerin başında solunum yolunun tıkanması veya hasar görmesi yer alır. Bunun dışında akciğerin görevini yerine getirememesi, ani kalp fonksiyonu kaybı, bilinç kaybı dolayısı ile kişinin solunum kontrolünü yitirmesi gibi nedenler ile de entübasyona başvurulabilir.

Entübasyon Gerektiren Durumlar:

• Kalp durması (kardiyak arrest)
• Solunum yolu engelleri
• Genel anestezi uygulanan cerrahi operasyonlar
• Solunum yetmezliğine neden olan akciğer hastalıkları
• Solunumu engelleyen nörolojik hastalıklar
• Bilinç kaybı
• Solunumu etkileyen boyun ve göğüs yaralanmaları

Hastanın kendi kendine nefes almasını engelleyen cerrahi operasyonlar sırasında da hasta entübe edilir. Bu durum ile genellikle acil ameliyatlar sırasında karşılaşılır. Acil ameliyatlarda genel anestezi yapılmadan önce planlı bir prosedür yürütülemez. Dolayısıyla hasta, ameliyata boş bir mide ile girememiş olabileceği gibi genel anestezinin diğer gerekliliklerini de karşılamıyor olabilir. Hasta ameliyat sırasında kusar veya mide kanaması geçirirse akciğerlere girecek maddelere engel olmak mühimdir. Hastanın bu süreçte herhangi bir risk içerisinde bulunmaması için entübe edilmesi uygun görülür.

Entübasyon Prosedürü Nasıl İşler?

Entübe edilecek hastaya ilk olarak anestezik maddeler verilir. Bu sayede hastanın entübe işlemi sırasında acı çekmesi önlenir. Anestezik maddeler ile hastanın solunum yolundaki kasların gevşemesi sağlanır ve hasta uyutulur. Hastanın kafası geriye yatırılır ve laringoskop isimli bir aparat aracılığıyla hastanın gırtlağı görüntülenir. Ardından entübasyon tüpü soluk borusuna geçirilir ve doğru pozisyonu alınca sabitlenir. Sabitleme işlemi, tüpün çevresindeki bir balonun şişirilmesi ile gerçekleşir. Bu işlem ile soluk borusunun akciğere bağlandığı noktadan iki akciğere de yeterli havanın ulaşacağına emin olunur. İkinci bir kontrol olarak hastanın akciğerlerinin eşit hava aldığı cihaz üzerinden kontrol edilir. Son olarak tüpün diğer ucu solunum cihazına bağlanır.

Entübasyon tüpü hastanın ses tellerinin içinden geçtiği için entübe edilen hastalar konuşamaz ve yutkunamazlar. Dolayısı ile entübe edilen hastaların yemek yemesi veya bir şeyler içmesi de mümkün değildir. Hastanın ne kadar uzun süre entübe edileceğine bağlı olarak serum aracılığıyla beslenmesi gerekebilir. Doktor hastanın entübasyonunun sonlanmasını uygun bulduğunda tüpü belirli prosedürler doğrultusunda çıkaracaktır. Tüp çıkarıldıktan sonra hasta kendi kendine nefes almakta bir süre zorluk çekebilir. Özellikle hastanın solunum cihazına bağlandığı durumlarda bu tür zorluklar yaşanabilir. Entübasyondan sonraki birkaç gün öksürük ve boğazda rahatsızlık hissedilmesi olasıdır.

Entübasyonun Riskleri Nelerdir?

Entübasyon, doğru uygulandığında genellikle güvenli ve hastaların hayatını kurtarabilecek bir prosedürdür. Çoğu hasta entübasyondan birkaç saat veya birkaç gün sonra iyileşir ve herhangi bir sorun ile karşılaşmaz. Fakat nadiren rastlanan belli komplikasyonlar da vardır. Entübasyon tüpü gırtlaktan içeri geçirilirken ses tellerinin zarar görmesi veya tahriş olması sebebiyle ses kısılması yaşanabilir. Laringoskopi cihazının ağız içerisindeki dokuları tahriş etmesi de olası komplikasyonlar arasında yer almaktadır. Entübasyonun bir diğer riski ise tüpün yanlış konumlandırılması ile gelişen akciğer veya soluk borusunun tahriş olmasıdır. Entübasyon tüpünün yanlış sabitlenmesi halinde yemek borusundan soluk borusuna maddeler kaçabilir. Bu durumda hastada aspirasyon görülebilir.

Kimi hastaların entübe edilmesi güvenli görülmeyebilir. Belirli durumlarda doktor entübasyon işleminin hastayı riske atacağını düşünürse farklı bir prosedür gerçekleştirilir. Eğer hastanın solunum yolunda entübasyon tüpünün güvenle yerleştirilmesine karşı engeller varsa hasta entübe edilmez. Bu koşullar altında doktor, hastanın hava yolunun cerrahi olarak açılmasını uygun görebilir. Trakeostomi olarak adlandırılan bu işlem, hastanın boynunun önünden nefes borusuna delik açılmasıdır.