RDW, kırmızı hücre dağılım genişliğini ifade eder. Tam kan sayımıyla birlikte yapılan, hastanın alyuvar denilen kırmızı kan hücrelerinin şeklinde ve boyutundaki değişiklikleri gösteren bir testtir. Bu test sayesinde hastada kansızlık olup olmadığı ve varsa nedeni belirlenebilir.
RDW Testi Nedir?
Kırmızı hücre dağılım genişliği (RDW) testi, kırmızı kan hücrelerinin (eritrosit) hacim ve boyutları arasındaki farklılığın ölçülmesini sağlayan testtir. RDW testi ile hastadan alınan numunedeki en küçük ve en büyük alyuvarlar arasındaki boyut ve şekil farkı görülür. Normal şartlar altında sağlıklı bir kişinin kırmızı kan hücrelerinin tamamı aşağı yukarı aynı boyuttadır. RDW değerinin yüksek olması, en küçük ve en büyük alyuvarların boyutları arasında büyük bir fark olduğu anlamına gelir. Bu ise tıbbi bazı sorunlara işaret eder.
Kırmızı kan hücreleri, akciğerlerden başlayarak vücuttaki her hücreye oksijen taşır. Hücrelerin büyümesi, yeni hücrelerin oluşması ve sağlıklı bir vücut için oksijene ihtiyaç vardır. Hücrelerin içinde bulunan hemoglobin adlı protein, oksijene bağlanarak oksijeni vücut dokuları arasında taşır. Eğer kişinin vücudunda hemoglobinden kaynaklı sorunlar varsa hem oksijen akışı hem de kırmızı kan hücrelerinin boyut, şekil ve sağlığı etkilenebilir. Böyle bir durumda kişide çeşitli sağlık sorunları görülebilir.
RDW Testi Ne İçin Yapılır?
RDW testi, tüm kan değerlerinin görülmesi amacıyla yapılan tam kan sayımının bir parçası olarak yapılır. Eritrositlerin vücuda yeterli oksijen taşıyamadığı bir durum olan anemi türlerinin teşhis edilmesi için RDW testi gereklidir. Hastanın genel sağlık durumunun görülmesi ve enfeksiyon ya da diğer hastalıkların teşhis edilmesine yardımcı olur. Buna ek olarak RDW testi ciddi bir anemi türü olan talasemi gibi hastalıkların teşhisi için farklı testlerle birlikte yapılabilir. Kırmızı kan hücre dağılımı testi şu hastalıkların teşhisi için yapılabilir:
- Diyabet
- Kalp hastalığı
- Karaciğer hastalığı
- Kanser
Hastada görülen bazı sağlık sorunlarında da RDW değerine bakılması gerekebilir. Bu sağlık sorunları şunlardır:
- Ciltte solgun görünüm ve baş dönmesi gibi anemi semptomları
- Demir ya da vitamin eksikliği
- Aile öyküsünde orak hücreli anemi ve benzeri kan bozuklukları olması
- Cerrahi veya travma nedeniyle ciddi miktarda kan kaybı
- Kırmızı kan hücrelerini etkileyen hastalıklar
- HIV ve AIDS gibi kronik hastalıklar
RDW Testi Sonuçları Ne Anlama Gelir?
RDW testi sonucu ile eritrositlerin boyut ve hacmi anlaşılırken bir sorun olup olmadığı da görülmüş olur. Ancak RDW değeri normal olsa dahi tedavi gerektiren bir tıbbi durum olabilir. Bu sebeple RDW ile birlikte diğer kan değerleri de incelenir. Bu sayede alyuvarların durumu daha net görülerek farklı bir hastalık varsa teşhis edilebilir. RDW değerinin yüksek olması ise bazı hastalıkların semptomu olabileceğinden teşhisin doğrulanması amacıyla başka testler de yapılabilir.
Normal RDW Aralığı Nedir?
Normal RDW değeri yetişkin kadınlarda %12,2 ila 16,1 arasında, yetişkin erkekler için ise %11,8 ila 14,5 arasındadır. RDW’nin bu değerlerden düşük olması bir sağlık sorunu anlamına gelmez. Düşük RDW değeri idealdir ve eritrositlerin hepsinin boyut ve biçim açısından aynı olduğunu ifade eder. Ancak verilen aralıkların üstünde olan RDW değeri hastanın bir sağlık sorunu olabileceğine işaret eder.
Yüksek RDW Değerinin Nedenleri Nelerdir?
Yüksek RDW değeri; demir, folat ya da B12 vitamini gibi bir besin eksikliğinin göstergesi olabilir. Bununla birlikte vücudun yeterince alyuvar üretemediğini ve ürettiği alyuvarların da normalden daha büyük olduğu makrositik anemi de yüksek RDW değerine neden olabilir. Makrositik anemiye ise folat veya B12 vitamini eksikliği yol açar. Bunların dışında RDW değeri yüksekliğinin sebebi mikrositik anemi de olabilir. Mikrositik anemi, alyuvar eksikliğiyle birlikte mevcut alyuvarların da normalden küçük olmasıdır. Demir eksikliği anemisi, mikrositik aneminin sık görülen bir nedenidir.
Yüksek RDW değerinin diğer nedenleri şunlardır:
- Anemi türleri
- Talasemi ve orak hücreli anemi gibi kalıtsal olan eritrosit bozuklukları
- Nadir bir kemik iliği kanseri türü olan miyelofibroz
- Otoimmün bir anemi olan soğuk aglütinin hastalığı
- Kronik inflamasyon ya da otoimmün bozuklukların yol açtığı anemi
Aşağıdaki durumlar ise yüksek RDW değeri ile bağlantılıdır:
- Aşırı alkol tüketimi
- Sedef, lupus veya romatoid artrit gibi otoimmün hastalıklar
- Pnömoni
- Kalıtsal bir kan hastalığı olan sferositoz
- Kronik karaciğer hastalığı
- Böbrek hastalığı
- Konjestif kalp yetmezliği
- Beyin kanaması
RDW Değerinin Düşürülmesi İçin Neler Yapılır?
Yüksek RDW değerinin nedenleri çeşitli olduğundan alyuvar boyutundaki farklılıkların giderilmesi ve bu değerin düşürülmesi için her hastaya farklı yöntemler uygulanır. Nedene bağlı olarak tedavi yöntemi seçilir. Ancak genel olarak yaşam tarzının değiştirilmesiyle alakalı bazı tedbirler alınır.
Dengeli bir beslenmeyi alışkanlık haline getirmek yüksek RDW değerinin düşürülmesi için yardımcı olabilir. Bu sayede demir, folat ve B12 vitamini eksiklikleri giderilir. Bununla birlikte eğer hastanın besin emilimini etkileyen bir sindirim sorunu varsa eksikliklerin giderilmesi için farklı tedaviler gerekebilir.
Sigara içen kişilerde de RDW değeri genellikle yüksektir. Bu nedenle sigarayı bırakmak RDW değerinin düşürülmesi için tavsiye edilebilir. Böylece yalnızca RDW değeri düşmez, aynı zamanda farklı sağlık sorunları da önlenebilir.
Aşırı alkol tüketimi de RDW değerini yükselttiğinden dolayı alkol tüketimi sınırlandırılabilir ya da tamamen bırakılabilir. Çünkü aşırı alkol eritrositlere zarar verir ve B12 vitamini ile folat emilimini azaltır.
Yapılan bazı çalışmalar, yetersiz uykunun RDW değerlerinin yükselmesine neden olabileceğini göstermiştir. Günlük 7-8 saatlik uyku ile RDW değeri ideal seviyelere ulaşır. Dolayısıyla yeterli uyku da RDW değerinin düşürülmesi için tavsiye edilebilir.
Düzenli egzersiz de RDW değerlerinin düşürülmesine yardımcı olabilir. Bazı araştırmalara göre düzenli egzersiz planı ile yüksek RDW riskinin azaltıldığı sonucuna ulaşılmıştır.
