Sjögren sendromu, sistemik bir otoimmün hastalıktır. Belirtileri arasında; kuru göz, enfeksiyonlar, hafıza sorunları, burunda kuruluk, yutma güçlüğü, mide ekşimesi, zatürre, eklem ağrıları yer alır. Sjögren sendromu, eklemleri etkilese de doğrudan eklem hasarına yol açmaz. Bazı hastalar hafif semptomlarla yaşamını sürdürebilirken, bazıları günlük yaşamı ciddi şekilde zorlaştıran ağır bulgularla karşılaşır. Hastalığın bir diğer zorluğu, başka rahatsızlıkların semptomlarını taklit etmesi nedeniyle gözden kaçabilmesi veya yanlış teşhis edilmesidir. Sjögren sendromu, sistemik etkileri nedeniyle hayati risk taşıyan bir hastalıktır. Erken teşhis ve uygun tedavi ile komplikasyonlar önlenebilir, hastanın yaşam kalitesi büyük ölçüde artırılabilir.
Sjögren sendromu nedir?
Sjögren sendromu, bağışıklık sisteminin göz, ağız ve vücudun farklı bölgelerindeki nem üreten bezlere saldırması sonucu ortaya çıkan, kronik ve otoimmün bir hastalıktır. En sık göz ve ağız kuruluğuna yol açsa da tüm sistemi etkileyebildiği için ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Ağızda yaralar, pamukçuk gibi mantar enfeksiyonları, gözlerde kornea ülseri ve görme sorunları bu hastalıkla sıkça ilişkilendirilir. Ancak belirtilerin genel olması nedeniyle teşhis süreci çoğu zaman zorlaşır. Belirtilerin başında kuru gözler ve ağız kuruluğu gelse de, hastalık eklem, kas, akciğer, böbrek ve sinir sistemi gibi organları da etkileyebilir.
Sjögren sendromu iltihaplı romatizma mı?
Sjögren sendromu, eklemleri etkilese de doğrudan eklem hasarına yol açmaz. Yine de otoimmün kökeni nedeniyle romatizmal hastalıklar arasında değerlendirilir.
Sjögren sendromunun belirtileri nelerdir?
Hastalık gözler ve ağız dışında da birçok sistemi etkileyebilir. Sjögren sendromunda görülebilecek başlıca belirtiler şunlardır:
Nörolojik belirtiler
Konsantrasyon kaybı, hafıza sorunları, beyin sisi, baş ağrısı, disotonomi.
Gözdeki belirtiler
Kuru göz, kornea ülseri, enfeksiyonlar.
Burun ve boğazdaki belirtiler
Kuru burun, sinüzit, burun kanaması.
Ağızdaki belirtiler
Kuruluk, ağız yaraları, diş çürükleri, tat alma bozuklukları, protez kullanımında zorluk.
Tükürük bezleri
Şişme ve ağrı.
Sindirim sistemi
Yutma güçlüğü, reflü, mide ekşimesi, özofajit, gastroparezi, pankreatit.
Cilt
Kuruluk, ışığa duyarlılık, döküntüler.
Solunum
Tekrarlayan bronşit, zatürre, interstisyel akciğer hastalığı.
Eklemler
Artrit, kas ve eklem ağrıları.
Böbrek
İnterstisyel nefrit, glomerülonefrit, renal tübüler asidoz.
Üreme sistemi
Vajinal kuruluk, vulvodini, kronik prostatit.
Diğer belirtiler
Yorgunluk, vaskülit, lenfoma gelişme riski.
Bu belirtiler yaşanıyorsa, mutlaka göz doktoru, diş hekimi veya romatoloji uzmanıyla paylaşılmalıdır. Tedavi edilmediğinde körlük, diş kaybı veya lenfoma gibi ciddi komplikasyonlar gelişebilir.
Sjögren hastalığına ne iyi gelir?
Sjögren sendromu için uygulanabilecek bazı kişisel bakım önlemleri vardır:
Kuru göz için
Yapay gözyaşı damlaları ve kayganlaştırıcı damlalar kullanılabilir. Gerektiğinde göz doktoru tarafından siklosporin içeren damlalar reçete edilebilir.
Ağız kuruluğu için
Sigara kullanılmaması gerekir. Sigara ağız kuruluğunu artırır.
Sıvı alımını artırın
Gün boyu bol su tüketin. Alkol, kahve ve asitli içeceklerden kaçının.
Tükürük akışını uyarın
Şekersiz sakız, limonlu şeker gibi ürünler faydalıdır.
Yapay tükürük kullanın
Sprey veya pastil formunda tercih edilebilir.
Burun kuruluğu için
Tuzlu su spreyleri burun kanallarını nemlendirmeye yardımcı olur.
Ağız ve diş sağlığı için
- Yemeklerden sonra diş fırçalama ve diş ipi kullanımı şarttır.
- Düzenli diş hekimi kontrolleri yapılmalıdır.
- Florürlü ürünler ve antimikrobiyal gargara kullanılabilir.
Diğer kuruluk problemleri için
- Cilt, ılık suyla duş alınmalı, nemlendirici kullanılmalı, sıcak sudan kaçınılmalıdır.
- Vajinal kuruluk için nemlendiriciler ve kayganlaştırıcılar fayda sağlayabilir.
- Ev işleri yaparken, cilt kurumasını önlemek için eldiven kullanılmalıdır.
Sjögren sendromu tedavisi nasıl olur?
Hastalığın kesin bir tedavisi bulunmamaktadır, ancak semptomları hafifletmek ve komplikasyonları önlemek mümkündür. Tedavi kişiye özeldir ve genellikle multidisipliner bir yaklaşımla yapılır. Kullanılan başlıca ilaçlar:
NSAID’ler (Steroid olmayan anti-enflamatuvar ilaçlar)
İltihap ve ağrıyı azaltır.
Kortikosteroidler
Şiddetli ataklarda hızlı etki sağlar.
DMARD’lar (Hastalık düzenleyici anti-romatizmal ilaçlar)
Bağışıklık sisteminin anormal tepkilerini düzenler. Ayrıca ağız kuruluğu için tükürük salgısını artıran ilaçlar, hassas dişler için özel macunlar, yapay gözyaşı damlaları ve gerekirse ileri göz tedavileri uygulanabilir.
Sjögren sendromu için hangi doktora gidilir?
Teşhis ve takip için romatoloji uzmanına başvurmak gerekir. Ancak belirtilere göre göz doktoru ve diş hekimi de sürece dahil olur.
