Östrojen hormonu artarsa ne olur? Östrojen fazlalığı/ azlığı belirtileri

Östrojen birincil kadın cinsiyet hormonudur ve birçok bedensel işlevden sorumludur. Östrojen doğurganlıktan kilo yönetimine ve kalp sağlığına kadar her şeyde rol oynadığı için, hormondaki dalgalanmalar geniş kapsamlı semptomlara sahip olabilir.

Östrojen nedir?

Östrojen, hem erkek hem de dişi üreme sistemlerinde rol oynayan bir hormondur.  Östrojen hormonu kadınlarda yumurtalıklar tarafından üretilir, ayrıca adrenal bezleri ve yağ hücreleri de az miktarda hormon üretir. Erkeklerde de östrojen hormonu bulunur ancak kadınlara göre seviyeleri daha düşüktür. Östrojen, adet döngüsünü düzenlemenin yanı sıra üreme sistemini, idrar yolunu, kalbi ve kan damarlarını, kemikleri, göğüsleri, cildi, saçları, mukoza zarlarını, pelvik kasları ve beyni etkiler. Östrojen seviyeleri yükseldiğinde kasık ve koltuk altı kılları büyümeye başlar. Kas-iskelet ve kardiyovasküler sistemler ve beyin de dahil olmak üzere birçok organ sistemi östrojenden etkilenir.

Östrojen hormonu vücutta ne işe yarar?

Ergenlikten başlayarak, bir kadının yumurtalıkları her aylık adet döngüsüyle eşgüdümlü olarak östrojen salgılamaya başlar. Döngünün ortasında, seviyeler aniden yükselir ve bir yumurtanın (yumurtlama) salınmasını tetikler. Sonra, aynı hızla düşerler. Ayın geri kalanında, östrojen seviyeleri kademeli olarak yükselir ve düşer. Yaşlandıkça östrojen seviyelerinde azalma başlar ve bu da üreme yıllarının sonu anlamına gelen menopoza yol açar.

Çoğunlukla üreme sistemine olan faydasıyla bilinen östrojenin, yapılan araştırmalarla vücudun pek çok organına fayda sağladığı ortaya çıkmıştır. Ruh hali ve zihinsel sağlık, kemik gücü ve hatta kalp sağlığı üzerinde koruyucu etkileri, östrojenin vücuda sağladığı faydalardan bazılarıdır. Ayrıca östrojen meme kanseri riski gibi hastalıklarla da ilişkilendirilebilir.

Östrojen hormonu artarsa ne olur?

Yüksek östrojen seviyeleri bazı sağlık sorunlarına yol açabilir. Yüksek seviyeler, östrojen baskınlığı adı verilen bir rahatsızlığı olan kişilerde yaygındır. Ayrıca östrojenin artması, obezite, stres ve polikistik over sendromu  (PCOS) dâhil olmak üzere sağlık sorunlarıyla ilişkilidir. 

Östrojen seviyeniz yüksek olduğunda ortaya çıkan belirtiler şunlardır:

Şişkinlik ve kilo alımı.

Göğüs hassasiyeti.

Adet öncesi sendromu  (PMS) semptomları da dahil olmak üzere dönem değişiklikleri.

Ruh hali değişimleri ve hafıza sorunları.

Uykusuzluk.

Cinsel işlev bozukluğu.

Erkeklerde yüksek östrojen seviyeleri kısırlığa, erektil disfonksiyona ve jinekomasti olarak bilinen meme büyümesine yol açabilir. Yine yüksek östrojen düzeyleri rahim ağzı ve meme kanseri riskinin yanı sıra yüksek tansiyon ve kan pıhtılaşma sorunu ile de ilişkilidir.

Kadınlarda östrojen fazlalığı belirtileri

Östrojen seviyeleri çok yüksek olduğunda, vücudunuzda hormonal dengesizlikler meydana gelebilir. Yükselen östrojen seviyesi, çeşitli farklı semptomlar yaşamanıza neden olabilir.

Yüksek östrojen seviyeleriyle ilişkili belirtiler şunlardır:

Düzensiz adet kanamaları.

Göğüslerde şişlik ve hassasiyet.

Ruh hali sorunları.

Azalmış cinsel istek.

Kilo alımı.

Saç dökülmesi.

Yorgunluk veya uykusuzluk.

Vücuttaki aşırı östrojen, ağrılı adet dönemleri, polipler, polikistik over sendromu (PKOS), yoğun meme dokusu, miyomlar ve endometriozis ağrısında artış gibi pek çok üreme sağlığı sorununa da neden olabilir.

Bazen östrojen fazlalığı endometriozis veya meme kanseri gibi bir hastalığa neden olmayabilir, ancak durumu kötüleştirebilir.

Bir dizi faktör aşırı östrojen seviyelerini etkileyebilir. Steroidler ve oral kontraseptifler gibi ilaçlar östrojen baskınlığı yaratabilir. Kilo alımı gibi yaşam tarzı faktörleri de vücuttaki östrojeni artırabilir.

Erkeklerde östrojen  hormonu fazlalığı belirtileri

Erkeklerde östrojen seviyesi yükseldiğinde testesteron seviyesi düşer. Bu durumda, yüksek östrojen ve düşük testesteron seviyeleri nedeniyle semptomlar görülebilir.

Erkeklerde yüksek östrojenin belirtileri ve semptomları şunlardır:

Jinekomasti olarak da bilinen meme dokusunun şişmesi veya büyümesi.

Erektil disfonksiyon (Sertleşme bozukluğu).

Kısırlık.

Depresyon.

Tip 2 diyabet.

Sıvı tutulumu.

Prostat büyümesi.

Gecikmiş ergenlik.

Kısa boy.

Kalp hastalıkları.

Kadınlarda östrojen azlığı belirtileri

Östrojen seviyeleri genellikle perimenopoz sırasında düşmeye başlar, menopoza (adet döneminin sonu) kadar olan dönem. Ancak düşük östrojen; emzirme, kanser tedavisi, doğum, yeme bozuklukları, histerektomi gibi nedenlerle ortaya çıkar. Kadınlarda östrojen azlığı ergenliği geciktirebilir, cinsel gelişimi yavaşlatabilir veya engelleyebilir. Perimenopoz ve menopozda ortaya çıkar.

Düşük östrojenin yaygın belirtileri şunlardır:

Konsantre olma sorunu.

Cinselliğe olan ilginin azalması.

Sıcak basmaları.

Düzensiz adet dönemleri.

Ruh hali değişiklikleri.

Uyku problemleri.

Vajinal kuruluk.

Östrojen seviyesi nasıl artar?

Bazı vitaminler ve mineraller vücudunuzun östrojen üretmesine ve onu daha etkili bir şekilde kullanmasına yardımcı olur. Düşük östrojenle ilişkili semptomlar yaşıyorsanız, uygulayabileceğiniz doğal bazı çözümler bulunmaktadır. Ancak bu çözümlerin östrojen seviyelerini etkili bir şekilde artırma becerisine ilişkin araştırmaların sınırlı olduğu unutulmamalıdır.

Düşük östrojeni artırabilecek doğal çözümler şunlardır:

Östrojeni artıran besinler tüketmek

Tüm bitkiler fitokimyasallar içerir. Bunlar antioksidan olarak çalışan ve DNA hasarına karşı koruma sağlayan bileşiklerdir. Fitoöstrojenler adı verilen bir fitokimyasal grubu östrojeni taklit eder. Yediğinizde, vücut bunları sindirim sırasında emer ve östrojen olarak tanır.

En yaygın fitoöstrojenler şunlardır:

Kumestan

İzoflavonlar

Lignanlar

Stilben

Bu spesifik fitoöstrojenleri yüksek oranda içeren yiyecekler şunlardır:

Elma, çilek, üzüm, şeftali, armut, erik gibi meyveler.

Arpa, yulaf, buğday gibi tahıllar.

Bitkilerden elde edilen sıvılar, özellikle bira, kahve, zeytinyağı, kırmızı şarap, çay.

Badem, keten tohumu, fıstık, susam tohumu, ayçiçeği çekirdeği dahil olmak üzere kuruyemişler ve tohumlar.

Soya ve soya ürünleri, soya fasulyesi, tofu gibi.

Brokoli, Brüksel lahanası, karalahana, soğan, ıspanak gibi sebzeler.

Mineral ve vitaminlerin yeterli miktarda alınması

Bazı vitaminler ve mineraller vücudun östrojen üretmesine ve onu daha etkili bir şekilde kullanmasına yardımcı olur. Östrojen seviyesini artırmak için aşağıdaki vitamin ve mineralleri diyetinize ekleyebilirsiniz:

Vücudun testosteron ve östrojeni emmesine yardımcı olan bir mineral olan bor.

Vücudun östrojen üretmesine ve kullanmasına yardımcı olan B vitamini.

Vücutta hormon görevi gören ve östrojen üretimine yardımcı olan D vitamini.

E vitamini. Yapılan bir araştırma E vitamininin ateş basması ve uykusuzluğu azaltmaya yardımcı olabileceğini gösteriyor.

Doğal östrojen takviyeleri almak

Düşük östrojen semptomlarını azalttığı düşünülen bazı takviyeler vardır. Bu takviyeleri almadan önce doktorunuzla görüşmeyi ihmal etmeyin. Östrojen seviyelerini etkilediği düşünülen doğal takviyeler şunlardır:

Kara yılan kökü: Düşük östrojenle ilişkili menopoz semptomlarını tedavi etmede yardımcı olabilir. Östrojen seviyelerini dengeleyebilir ve kemik sağlığını destekleyebilir. Yapılan bir çalışma özellikle sıcak basmalarını tedavi etmede etkili olduğunu göstermektedir.

DHEA (dehidroepiandrosteron): Böbreküstü bez olan adrenal bezlerde üretilen bir hormondur.  Doğal olarak oluşan bu hormonun sentetik versiyonu (hap, toz vb.) testosteron ve östrojen gibi diğer hormonların üretilmesine yardımcı olabilir.

Kırmızı yonca: Bu bitkisel takviye fitoöstrojenler açısından zengindir. Menopoz dönemindeki kadınlarda sıcak basmalarını hafifletmede etkili olduğunu göstermektedir. Kırmızı yoncanın östrojeni artırıp artırmadığını belirlemek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.