Migren Nedir, Nedenleri, Belirtileri, ve Teşhis Yöntemleri Nelerdir?

Migren, en sık görülen baş ağrısı çeşitlerinden biridir. Kişinin günlük işlerini engellemesinin yanı sıra bu işler esnasında şiddetini de artırabilir. Bulantı, ishal, bulanık görme ve yüzde ödem gibi pek çok farklı semptomla birlikte görülen migren için çeşitli tedavi yöntemleri izlenmektedir.

Migrenin Nedenleri Nelerdir?

Migrenin yaygın nedenlerinden birisi genetiktir. Ailede aynı hastalığa sahip olan birinin olması, kişinin migrenli olma olasılığını artırır. Ancak migrenin temel sebebi henüz bilinmemektedir. Beyindeki sinirlerin ve kan damarlarının anormal bir beyin aktivitesi sonucunda geçici olarak etkilenmesi ile ortaya çıktığı düşünülmektedir. Beyindeki bu anormal aktiviteye neden olan faktör de kesin olarak bilinmemekle birlikte genetik faktörler ve tetikleyiciler dolayısıyla migren atakları yaşandığı tahmin edilir.

Migren Hangi Durumlarda Tetiklenir?

Bir migren atağı, çeşitli faktörlere maruz kalındığında başlayabilir. Yapılan çalışmalar, hastaların büyük bir kısmında atakların bir tetikleyici ile başladığını gösterir. Bunlardan bazıları yalnızca katkıda bulunan, diğerleri ise olası ya da henüz kanıtlanmamış tetikleyici faktörlerdir.

Stres, adet ve hamilelik gibi hormonal değişiklikler, uzun süre aç kalmak, ani hava durumu değişiklikleri, aşırı veya yetersiz uyku, yüksek sese veya ışığa maruz kalmak, içeriğinde aspartam bulunan yiyecek ve içeceklerin tüketilmesi olası tetikleyici faktörlerdir. Bunlara ek olarak bazı ilaçlar sigara kullanımı, çikolata ile turunçgillerin tüketimi ve içeriğinde tiramin bulunan yiyecek ve içecekler de henüz kanıtlanmamış tetikleyicilerdir.

Bunlar dışında ise parfüm ve kolonya gibi kokular, alkollü ya da kafeinli içeceklerin tüketimi, işlenmiş yiyecekler, boyun ağrısı, geç uyumak, ısı, aşırı egzersiz ve cinsel aktivite gibi çeşitli faktörler de migren ataklarını tetikleyebilir. Bu tetikleyiciler kişiden kişiye değişmekle birlikte bazı hastalarda birden fazla tetikleyici bir araya geldiğinde migrene neden olabilmektedir.

Migrende Risk Faktörleri Nelerdir?

Günümüzde en yaygın hastalıklardan biri olan migren, herhangi bir kişide görülebilir. Ancak bazı durumlar kişide migren görülme olasılığını artırır. Bunlardan birisi cinsiyettir. Migren, kadınlarda erkeklere göre iki kat daha fazladır. Diğer bir risk faktörü ise genetiktir. Migrenli kişilerin büyük bir çoğunluğunun ailesinde migrenli bir birey bulunur. Son olarak kişinin sağlık durumu da migreni etkileyebilir. Uyku bozuklukları, depresyon, anksiyete, epilepsi ve bipolar bozukluk gibi sağlık sorunları migrene yol açabilir.

Migren Çeşitleri ve Semptomları Nelerdir?

Migren genel olarak üçe ayrılır. Bunlar aurasız migren, auralı migren ve ağrısız migrendir. Aurasız migren, 4 ila 72 saat süren bir baş ağrısı atağıdır. Çoğunlukla başın bir bölgesinde, orta ya da yüksek şiddetli olarak hissedilir. Bu migren türü, fiziksel aktiviteler ile şiddetlenme eğilimindedir. Atak başladığında hasta ışık ve ses duyarlılığının arttığını hissedebilir. Ek olarak konsantrasyonda güçlük çekebilir ve terleyebilir. Baş ağrısı ile birlikte hasta mide bulantısı ile halsizlik de hissedebilir.

Auralı migrende ise migren atağından 60 dakika kadar önce sonlanan ve 4 ila 60 dakika kadar süren bazı semptomlar olur. Bunlar noktalanmalar, ışık çakmaları, bulanık görme ya da nesneleri olduğundan küçük görme olarak bilinen mikropsi gibi görme bozuklukları olabilir. Dengede güçlük, ciltte uyuşukluk, karıncalanma, yanma, hissizlik veya ağrı gibi duyusal sorunlar hissedilebilir. Bunlara ek olarak konuşmada bozukluklar veya ani duygudurum değişiklikleri de auralı migrende hastanın yaşayabileceği semptomlardandır.

Baş ağrısız migren türünde ise migrenin baş ağrısı haricindeki belirtileri gözlenir. Kişiler yalnızca baş ağrısı hissetmez.

Migren Tanısı Nasıl Konur?

Migren teşhisinde süreç, hastada birçok farklı semptom görüldüğünden dolayı uzun sürebilir. Ancak tanı için hastanın tıbbi öyküsü, semptomları, ailede bu hastalığın görülüp görülmediği öğrenilip muayene edilerek konabilir. Teşhis için fiziksel ve nörolojik muayene ile birlikte zaman zaman kan testleri, MR ya da bilgisayarlı tomografi istenebilir. Bunun nedeni, migrende teşhisin doğru şekilde konabilmesi için semptomlara neden olan diğer sağlık sorunlarını elemektir.

Baş ağrısının ne zaman başladığı, başladığından bu yana şiddeti ve izlenen diğer semptomlar, ne sıklıkta ve başın hangi bölgesinde ağrı olduğu, ağrının ne kadar sürdüğü, hangi durumlardan sonra başladığı gibi sorularla ağrı hakkında bilgi edinilir. Ayrıca hangi durumlarda ağrının azaldığı ya da arttığı ile varsa kullanılan ilaçlar da doğru teşhis konması açısından önem teşkil eder.

Eğer baş ağrısının tipi belirlenemediyse, atipik semtomlar ya da nörolojik muayenede anormal bulgular görüldüyse MR veya bilgisayarlı tomografi uzman hekim tarafından istenir.

Migren Tedavisi Nasıl Yapılır?

Henüz tam olarak anlaşılamadığından dolayı migrenin kesin bir tedavisi yoktur. Bu hastalıkta atakların önlenmesi ya da ataklar sırasında semptomları hafifletmek üzere tedavide iki ayrı yol izlenebilir. Atakların önlenmesi için tetikleyicilerin belirlenmesi ve bunlardan kaçınılması izlenebilecek yollardan bir tanesidir. Hastanın tetikleyici olma ihtimali olan nedenleri not alması, yeterli uyku ve yeterli su tüketimi, düzenli beslenme ve varsa tetikleyici besinleri diyetinden çıkarması bu yöntem izlenirken alınabilecek önlemler arasındadır. Bir diğer tedavi yöntemi de ilaç kullanımıdır. Eğer kadınlarda menstrüel döngü ile bağlantılı ataklar varsa hormon tedavisi de uygulanabilir.

Ataklar sırasında ağrının azaltılması ve semptomların giderilmesi için çeşitli ağrı kesiciler önerilebilir. Ancak ağrı başlamadan önce veya başladığı ilk zamanlarda bu tedavi yöntemi daha etkili olur. Bununla birlikte aşırı ilaç kullanımı da hastanın durumunu olumsuz etkileyebileceğinden doz aşımı yapmamaya dikkat edilmelidir.