Hazımsızlığa Ne İyi Gelir? Neden Olur?

Sindirim düzenini ve sağlığını etkileyen bir durum olan hazımsızlık tek başına bir hastalık olmayıp sindirim sırasında üst karın bölgesinde hissedilen rahatsızlıkların bütününü ifade eder. Hazımsızlık ya da tıp dilindeki adıyla dispepsi cinsiyet ve yaş fark etmeksizin her insanın dönem dönem yaşayabileceği oldukça sık görülen bir durumdur. Beslenme ve yaşam tarzına bağlı olarak gelişebildiği gibi çeşitli sindirim sistemi hastalıklarının habercisi olarak da ortaya çıkabilir.

Hazımsızlık Nedir?

Hazımsızlık genellikle üst karın bölgesindeki ağrı ve yanma hissi ile kendini gösterir ancak bulantı, şişkinlik ve aşırı doyma hali gibi belirtiler de hazımsızlığı işaret edebilir. Hazımsızlık sırasında görülen semptomlar kişiden kişiye değişiklik gösterir. Belirtiler genellikle yeme içme eylemleri sonrasında oluşur. Hazımsızlık çoğunlukla hafif ya da orta şiddette seyreder ve dayanılmaz seviyelere ulaşmaz. Diğer taraftan hazımsızlığın içerdiği rahatsızlık verici semptomları sürekli ve sıklıkla yaşamak kişinin günlük yaşamını olumsuz yönde etkileyebilir.

Hazımsızlık Neden Olur?

Hazımsızlık oldukça yaygın bir sorun olup hemen hemen her insan hayatının bir döneminde hazımsızlık yaşasa da bazı durumlar kişinin hazımsızlığa olan eğilimini artırabilir. Beslenme alışkanlıkları, kullanılan ilaçlar, hastalıklar ve yaşam tarzı gibi çeşitli faktörlere hazımsızlığın gelişmesinde rol oynayabilir. Aşağıdaki durumlar hazımsızlığa neden olan etkenler arasında yer alır:

• Öğünler sırasında yemeğin fazla kaçırılması ve hızlı yemek yenmesi
• Yağlı ya da baharatlı yiyecekler tüketilmesi
• Sigara ve alkol kullanımı
• Stres
• Asitli veya kafein içeren içeceklerin çok tüketilmesi
• Mideyle ilgili yan etkilere sahip bazı ağrı kesicilerin, antibiyotiklerin ve doğum kontrol haplarının kullanılması
• Laktoz intoleransı
• Hamilelik
• Obezite
• Depresyon veya anksiyete
• Reflü, ülser, gastrit, mide fıtığı, hassas bağırsak sendromu, gastroparezi, mide enfeksiyonları, kronik pankreatit, mide kanseri ve safrakesesi iltihabı gibi sindirim sistemi hastalıkları
• Tiroid problemleri
• Böbrekle ilgili rahatsızlıklar

Bazı kişilerde hazımsızlık semptomları sıklıkla görülmesine rağmen yapılan tetkik ve muayeneler sonucunda bu semptomların altında yatan fiziksel bir sebep tespit edilemeyebilir. Herhangi bir somut nedene bağlı olmadan gelişen hazımsızlık semptomları fonksiyonel dispepsi olarak adlandırılır. Fonksiyonel dispepsi belirtileri dönem dönem kaybolup anlaşılamayan nedenlerle sonradan tekrar ortaya çıkabilir.

Hazımsızlık Belirtileri Nelerdir?

Hazımsızlık sindirim ile ilgili bir problem olduğundan karın bölgesinde hissedilen semptomlarla kendisini gösterir ve kişide bu semptomların sadece bir tanesi ya da aynı anda birkaçı gözlemlenebilir. Hazımsızlık durumunda yemek sırasında erkenden doyma hissi oluşabilir veya yemek yedikten sonra yenilen miktar normal olsa bile rahatsızlık verecek seviyede bir tokluk hissedilebilir. Göğüs kemiği ile göbek deliği arasında kalan üst karın bölgesinde orta şiddette ağrı, yanma, şişlik ve mide bulantısı hissi belirebilir. Yoğun mide gurultusu ve sürekli geğirme ihtiyacı oluşabilir.

Hazımsızlıkla İlgili Ne Zaman Doktora Başvurmak Gerekir?

Hazımsızlık belirtileri çoğunlukla tüketilen yiyecek ve içeceklere bağlı olarak ortaya çıkar ve kısa sürede kendiliğinden düzelme gösterir. Diğer taraftan bazı durumlarda hazımsızlık semptomları ciddi hastalıklarla ilişkili olarak da gelişebilir. Hazımsızlık belirtileri sürekli hâle gelerek hayat kalitesini olumsuz etkileyebilir. Hazımsızlığın yanı sıra aşağıdaki semptomlar görülürse vakit kaybetmeden doktora görünmek gerekir:

• Karın bölgesinde şiddetli ağrı hissi
• İştah kesilmesi
• Ani kilo kaybı
• Gözlerde ve tende sararma gözlemlenmesi
• Karın bölgesinde yumru oluşumu
• Yutkunma sırasında zorluk yaşanması
• Sürekli yorgun ve halsiz hissedilmesi
• Kusarken kan gelmesi ya da kusmuğun kahve çekirdeği gibi bir görünüme sahip olması
• Dışkının siyah renkte ve katranı andıran bir yapıda gözlemlenmesi
• Nefes darlığı yaşanması
• Aşırı terleme beraberinde göğüsten çeneye, boyuna ve kollara doğru yayılan ağrı oluşması

Hazımsızlığa Ne İyi Gelir?

Hazımsızlığa sebep olan etkenlerin ortadan kaldırılması ya da kontrol altına alınması yoluyla şikayetlerin azalması veya tamamen kaybolması sağlanabilir. Hazımsızlığa neden olan durum bir hastalık ise bu hastalık için tedavi sürecine başlanır. İlaç kullanımı hazımsızlığa oluyorsa durum doktor tarafından değerlendirilmelidir. Bu durumda doktor aynı etkiyi sağlayan farklı bir ilaç önerilebilir. Hazımsızlık beslenme ve yaşam tarzı gibi etkenler nedeniyle de geliştiyse kişi daha sağlıklı seçimlere yönlendirilir.

Anlık yaşanan hazımsızlık semptomlarını çeşitli yöntemlerle azaltmak ve sindirimde rahatlama sağlamak mümkün olabilir. Nane, zencefil tarçın ve rezene bitkileri sindirimi düzenleyici ve mideyi yatıştırıcı özelliklere sahip olduklarından bu bitkileri çay şeklinde tüketmek ya da baharat olarak yiyeceklere eklemek hazımsızlık belirtilerinin giderilmesine destek olabilir. Bir bardak suya bir tatlı kaşığı elma sirkesi ya da bir yemek kaşığı limon ekleyerek yudum yudum içmek mide asidini dengeleyici bir etki göstererek sindirimi kolaylaştırdığından hazımsızlıkla ilgili şikayetlerin azalmasına yardım edebilir.

Hazımsızlık Nasıl Önlenir?

Hazımsızlık semptomları rahatsız edici bir hal alabilir ve kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Hazımsızlığın altında yatan sebep genellikle yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıkları olduğundan kişinin bu konularla ilgili yapacağı küçük değişiklikler daha iyi bir sindirim sistemi sağlığına ortam hazırlayıp hazımsızlığın önlenmesine katkı sağlayabilir. Hazımsızlığı önlemek için şunlar yapılabilir:

• Beslenme günlüğü tutularak özellikle hangi yiyecek ve içeceklerin hazımsızlığı tetiklediği tespit edilebilir ve bu ürünlerin tüketimi sınırlandırılabilir.
• Yemeğin yavaş yenmesi ve yiyecekler iyice çiğnendikten yutulması sindirimi kolaylaştırabilir.
• Az sayıda ve büyük öğünler yerine daha sık ve küçük öğünler yenebilir.
• Asitli ve kafeinli içecekler ile alkol tüketimi azaltılabilir.
• Sigara ve benzer tütün ürünleri kullanımı bırakılabilir.
• Yağlı ve baharatlı yiyecekler daha az tercih edilebilir.
• Akşam yemeğinin yatma saatinden en az üç saat önce yenebilir.
• Yeterli su tüketimine özen gösterilebilir.
• Karın bölgesini sıkıştırabilecek seviyede dar ve sıkı kıyafetlerden uzak durulabilir.
• Stres oluşturan unsurların azaltılması veya bunun mümkün olmadığı durumlar için stresle daha sağlıklı mücadele etmeyi sağlayacak yöntemler öğrenilmesi için çalışmalar yapılabilir.
• Egzersiz planlaması yemekten önce ya da yemekten en az bir saat sonraya denk gelecek şekilde yapılabilir.