Çikolata Alerjisi Nedir? Teşhis & Tedavi Süreci

Çikolata alerjisi, çikolataya ve içindeki etken maddelerine yönelik hassasiyet anlamına gelir. En saf hâliyle çikolata %100 kakaodan oluşur. Piyasadaki çikolataların büyük çoğunluğu süt tozu, fındık, fıstık, üzüm, yumurta, soya, buğday gibi farklı alerjen içerikleri de barındırır. Çikolatanın bileşenlerine karşı alerjik reaksiyon geliştirilmesi, kakao alerjisinden daha sık görülür. Çikolata alerjisi, çikolatanın içeriğindeki tatlandırıcılar ve emülgatörlerden kaynaklı da gelişebilir. Alerji ve intolerans sıklıkla karıştırılsa da farklı etkilere sahiptir. Çikolataya alerjisi olan bir kişinin bağışıklık sistemi etkilenir ve vücudundaki antikorlar alerji ile savaşmak için harekete geçer. Çikolata intoleransı ise bağışıklık sisteminden ziyade vücudun çikolatadaki şekeri sindirememesi nedeniyle oluşur, sindirim sistemini etkiler ve alerjiye kıyasla hafif seyreder.

Çikolata Alerjisi Belirtileri Nelerdir?

Çikolata alerjisi genellikle gıda alımından birkaç dakika sonra ortaya çıkar ve doğru tıbbi müdahale ile etkileri 24 saat içerisinde tamamen düzelir. Semptomlar gıdaya maruz kalındığında tekrar ortaya çıkar. Çikolata alerjisi belirtileri şu şekildedir:

• Ağızda, dudaklarda, dilde veya yüzde karıncalanma hissi
• Hızlı nabız veya aritmi
• Migren, şiddetli baş ağrısı
• Mide ekşimesi
• Kramplar
• Dudaklarda, dilde, yüzde veya boğazda şişme
• Yutma güçlüğü
• Öksürük, hapşırık, hırıltı veya boğaz kaşınması
• Burun tıkanıklığı veya burun akıntısı
• Kaşıntı, kurdeşen, ciltte döküntü veya kızarıklık
• Anafilaksi

Anafilaksi, alerjinin en şiddetli belirtisidir ve acil tıbbi müdahale yapılmadığı takdirde ölümcül sonuçları olabilir. Anafilaksi durumunda yaygın olarak nefes darlığı, ağız, dudak, dil, boğaz veya yüzde aşırı şişme, şiddetli kramplar ve karın ağrısı, dışkıda anormallik, kas güçsüzlüğü, hızlı kalp atışı, düşük tansiyon, bayılma ve bilinç kaybı gibi ciddi belirtiler görülür. Anafilaksi yaşanması durumunda en yakın sağlık kuruluşu ile iletişime geçilmesi gerekir. Anafilaktik şokla karşılaşıldığında epinefrin enjeksiyon kalemleri kullanmak şiddetli semptomları hafifletir.

Çikolata İntoleransı Belirtileri Nelerdir?

Çikolata kaynaklı alerjik reaksiyonların yanı sıra yan etkiler görülebilir. Çikolata, boğazın arkasındaki mukusla karışarak salgıların kalınlaşmasına ve boğazın temizlenme ihtiyacının artmasına neden olabilir. Çikolata, özofagus (yemek borusu) ve mide arasındaki düz kasları gevşeterek gittikçe artan reflü veya mide ekşimesine neden olabilir. Migren baş ağrılarını da tetikleyebilir. Çikolata intoleransı kaynaklı belirtileri aşağıdaki listede görülebilir:

• Mide bulantısı, kusma veya mide ekşimesi
• İshal
• Hazımsızlık, gaz veya şişkinlik
• Sinirlilik

Kakao doğası gereği kafein içerir. Çikolatadaki kafein miktarı kakao oranıyla doğru orantılı olarak artar. Çikolata alerjisi olarak düşünülen vakalar kimi zaman kafein duyarlılığından kaynaklanabilir. Kafein duyarlılığı sonucunda ortaya çıkan durumlar şöyle sıralanabilir:

• Gerginlik
• Kaygı
• İshal, mide bulantısı veya mide ağrısı
• Artan kalp atış hızı
• Uyku sorunu
• Sinirlilik
• Baş dönmesi

Çikolata Alerjisi Neden Olur?

Bazı bilim insanları, kakao ile aynı botanik aileye ait oldukları için kola somunu ve kara sakızı içeren ürünlerden de kaçınmayı önerir. Kakaonun yanı sıra, başka gıda ile çikolatanın çapraz kontaminasyonu da alerji gelişimine sebep olabilir. Kontaminasyonun pek çok farklı kaynağı olabilir. Çikolatalar nakliye sırasında, başka yiyecekler ve diğer mallarla temas ederek alerjenlere maruz kalabilir. Örneğin fındıklı çikolata ve diğer çeşit çikolataları aynı bantta üreten tesisler çapraz kontaminasyona açık alanlar olarak bilinir. Üretim ve doldurma sırasında, mutfak eşyaları, makineler ve iş kıyafetleri üzerine gıdalar bulaşabilir. Kontaminasyonun engellenmesi için fabrikalarda sıkı hijyen düzenlemeleri uygulanması ve düzenli yürütülen sürüntü testlerinin yapılması önem taşır.

Bazı gıda üreticileri, çapraz bulaşma riskini belirtmek için ürün ambalajlarına “eser miktarda [alerjenin adı] içerebilir” uyarısını ekler. Süt ürünleri, kuru yemişler ve kafein gibi maddeler kakaodan daha yaygın alerji tetikleyicileri olarak bilinir. Sütlü ve beyaz çikolata alerjiye neden olabilecek süt tozunu barındırır. Soya lesitini çikolataları oda sıcaklığında katı tutmak için bir emülgatör görevi gören bir alerjendir. Fındık, fıstık gibi kuru yemiş çeşidi içeren çikolataların içeriğindeki kuru yemişler alerjik reaksiyonlara neden olabilir.

Çikolata Alerjisi Nasıl Tespit Edilir?

Çikolata alerjisini tespit etmenin en güvenilir yolu test yaptırmaktır. Alerji uzmanı kan testiyle (İmmünoKAP), deri prick testiyle veya eliminasyon diyeti yöntemi ile çikolata alerjisi teşhisini koyabilir. Çikolata alerjisini kan testi yaparak tespit etme yönteminde bağışıklık sisteminin belirli bir alerjene tepki olarak geliştirdiği bir antikor olan İmmünoglobulin E (IgE) ölçülür. Deri prick testinde doktor steril ortamda cilde ufak kesikler açar ve bu bölgeye alerjeni sürer. Cildin verdiği reaksiyona göre alerji olup olmadığını belirler. Eliminasyon diyetinde ise alerjen olduğu düşünülen gıda bir süreliğine tüketilmez. Hastanın belirtileri gözlemlenir ve alerji teşhisi konur.

Çikolata Alerjisi Nasıl Tedavi Edilir?

Çikolata alerjisinin bilinen kesin bir tedavisi yoktur ancak kontrol altına alınabilir. Çikolata alerjisi semptomlarının çoğu antihistaminiklerle tedavi edilir. Daha şiddetli alerjiler için epinefrin reçete edilebilir. Alerji tedavilerinde en iyi sonuç alerjenden uzak durulması ile alınır. Çikolata alerjisi tedavisi uzman doktor ile planlanmalıdır.