Vücutta dokuların ihtiyaç duyduğu başta oksijen ve besinler olmak üzere mineral, vitamin molekülleri kan yoluyla taşınır. Kalbin pompaladığı bu sıvı sayesinde vücut yaşamsal fonksiyonlarını sürdürebilir ve denge halini korumak için ihtiyaç duyduğu tüm maddelere düzenli bir şekilde ulaşır.
Kan miktarı ve içeriğiyle alakalı oluşabilecek tüm eksiklik ve dengesizlikler doğrudan yaşamı tehdit edici durumlara sebep olabilmektedir. Bu sebeple kaza ve hastalık durumlarında dikkatli bir şekilde kan değerleri kontrol edilerek ihtiyaç duyulan takviyelerin gerçekleştirilmesi gerekir. Bazı durumlarda vitamin, mineral ve besin takviyeleri dışında doğrudan kan nakli gerekir. Kan nakli gerçekleştirilirken hastanın ihtiyacına göre farklı formlarda kan ürünleri kullanılabilir. Bu ürünler tam kan, eritrosit süspansiyonu, trombosit süspansiyonu, taze donmuş plazma gibi kanın farklı hücre tipleri özelinde hazırlanan ürünlerdir. Kan nakli gerektiren durumlarda dikkat edilen en önemli durum nakledilecek kan grubu ile hastanın kan grubunun uyumlu olmasıdır.
Kan Grubu Nedir?
Kan grupları, kanda bulunan kırmızı kan hücrelerinin üzerindeki antijen ismi verilen proteinler tarafından belirlenir. Bu proteinler sayesinde bağışıklık sistemi kan hücrelerine karşı bir yanıt oluşturup oluşturmayacağını belirler. Kırmızı kan hücrelerinde bulunan antijen dışındaki gruplara karşı da kan plazmasında antikorlar bulunmaktadır. Bu antikorlar bağışıklık sisteminin farklı grup kan hücrelerine saldırmasını sağlar. Bu sebeple kan nakli sırasında kan grubu uyumu dikkat edilmesi gereken önemli basamaklardan biridir. Farklı grup bir kanın nakledilmesi bağışıklık yanıtı oluşturarak ölümcül olabilecek reaksiyonlara neden olabilir. Kan nakli dışında doku ve organ nakillerinde de benzer bir şekilde kan gruplarına dikkat edilmesi gerekmektedir.
Kaç Farklı Kan Grubu Vardır?
Kan gruplandırmaları birçok farklı proteine bakılarak gerçekleştirilebilir. Ancak yaygın olarak dikkat edilerek bakılan iki sistem vardır. Bu sistemler AB0 ve Rh sistemleridir. Bu sistemlerle ilgili proteinlere bakılarak kan grupları birlikte isimlendirilir.
Örneğin kırmızı kan hücrelerinin yüzeyinde A grubu antijen proteini bulunan ancak Rh faktörü bulunmayan birinin kan grubu A Rh Negatif (-) olarak tanımlanır. Bu kişinin kanında aynı zamanda B grubuna karşı anti-B antikoru da bulunmaktadır. Bu sebeple B grubu kan grubu olan kişilerden kan nakli gerçekleştirilemeyecektir.
Bu şekilde toplamda 8 farklı kan grubu tanımlanmıştır. Kan grupları ve bu kan gruplarına sahip kişilerin oranı şu şekildedir:
- A Rh Pozitif (+)
- A Rh Negatif (–)
- B Rh Pozitif (+)
- B Rh Negatif (–)
- AB Rh Pozitif (+)
- AB Rh Negatif (–)
- 0 Rh Pozitif (+)
- 0 Rh Negatif (–)
A Rh+ (Pozitif) Kan Grubu
Vücuttaki damarlarda dolaşan kırmızı kan hücrelerinin üzerinde A grubu antijen proteini ve rhesus (Rh) antijen proteini mevcut ise bu A Rh+ (Pozitif) kan grubuna sahip olunduğunu göstermektedir. Aynı zamanda A Rh+ (Pozitif) kan grubunda kanda B grubu antijenin antikorları (anti-B) bulunmaktadır.
A Rh+ (Pozitif) Kan Grubu Kimlere Kan Verebilir?
A Rh+ kan grubu sahip bir birey kan verme şartlarına uygunsa; A Rh+ (Pozitif), AB Rh+ kan gruplarına sahip olan bireylere kan verebilmektedir.
A Rh+ (Pozitif) Kan Grubu Kimlerden Kan Alabilir?
A Rh+ (Pozitif) kan grubuna sahip bir birey; 0 Rh-, 0 Rh+, A Rh-, A Rh+ kan grubuna sahip bireylerden kan verme şartlarına uygun oldukları takdirde kan alabilmektedir.
A Kan Grubuna Göre Beslenme
Kan grupları arasındaki farklılıkların bireylerin fizyolojik durumu hakkında nasıl farklılıklara yol açacağı konusu uzun zamandır üstünde durulan bir konudur. Bazı varsayımlara göre A kan grubuna sahip olan insanların meyve, sebze, deniz ürünleri ve tam tahıllı yiyecekleri seçmesi gerekirken kırmızı etten uzak durması gerekmektedir. Kilo vermek isteyen A kan grubuna sahip bireyler deniz ürünleri, ananas, zeytinyağı ve sebze tüketebilir. Süt ürünlerinden, buğday, mısır ve barbunya fasulyesinden ise kilo vermek isteyenlerin uzak durması gerekmektedir. Diğer kan gruplarına özel olarak da bulunan bu öğün listesi “kan grubu diyeti” olarak adlandırılmıştır.
Buna rağmen kan grubu diyetinin kesin yararlar sağladığı herhangi bir araştırma tarafından doğrulanmamıştır. 2014 yılında yapılan bir çalışmaya göre kan grubu diyetlerini uygulayan kişilerin kardiyometabolik risk faktörlerinde (kolesterol, kan basıncı vb.) bir iyileşme olduğunun saptandığı fakat bunun yapılan diyetle herhangi bir bağlantısının olmadığı ortaya konmuştur. Bilimsel dayanağı olmayan diyetlerin insan sağlığı üzerindeki etkileri bilinemeyeceği için kan grubu diyeti gibi diyetleri uygulamadan önce bir beslenme uzmanından görüş alınması yerinde olacaktır. Aksi takdirde beslenme yetersizliği, karaciğer problemleri, aşırı kilo kaybı, obezite gibi problemler ortaya çıkabilmektedir.
