İlaçlı MR, klasik MR çekimlerinin kontrast maddeyle yapıldığı türüdür. Bu yaygın görüntülenme yönteminde kontrast maddenin varlığı, teknik anlamda en önemli farktır. Çekim esnasında bu maddenin kullanımına bağlı olarak süreç biraz daha farklı şekilde ilerler. Genellikle dokuların çok daha detaylı bir şekilde görüntülenmesi gereken özel durumlarda ilaçlı MR’dan faydalanılır.
Dokularda kimi zaman ortaya çıkan anomaliler, geleneksel tıbbi görüntülenme süreçlerinde tam olarak anlaşılamayabilir. Böyle durumlarda ilaçlı çekim esnasında kişiye kontrast madde enjekte edilmektedir. Söz konusu detaylar, klasik MR çekimine kıyasla ilaçlı MR prosedürlerinin daha uzun sürmesine yol açar. Tıp literatüründe zaman zaman “kontrastlı MR” şeklinde de anılan ilaçlı MR, tümörlerinden iltihaplara kadar pek çok hastalığın tanısında aktif şekilde kullanılabilir.
İlaçlı MR Nedir?
Manyetik rezonans görüntüleme, vücutta yer alan çeşitli yapıların ayrıntılı ve net biçimde görüntülenmesini amaçlayan bir tıbbi görüntüleme testidir. Sağlık uzmanları pek çok tıbbi durumun kapsamlı değerlendirilmesi adına MR teknolojisinden yararlanmaktadır. MR yönteminin türlerinden biri olan ilaçlı MR ya da bir başka ifadeyle kontrastlı MR, genel olarak kemiklerin, kan damarlarının ya da organların daha net görünmesi adına başvurulan bir yöntemdir.
Kontrast maddenin varlığından kaynaklı olarak dokuların boyutları ya da damarlı alanların analizleri daha ayrıntılı şekilde gerçekleşir. Bazı vakalarda milimetrik hesaplamaların bile önemi büyük olduğu için sağlık uzmanı normal MR yerine ilaçlı MR yöntemini tercih edebilir. Kontrast maddeleri, içeriğinde gadolinyum barındırabilmektedir.
Kontrast maddeleri, teşhis konusundaki olası riskleri azaltır ve tedavi planlamasının hızlı bir şekilde gerçekleşmesine yardımcı olur. Elbette her tıbbi durumda kontrast maddesinden yararlanılmaz. Bu konudaki en doğru karar sağlık uzmanı tarafından verilecektir. Hem çekim hem de hazırlık aşaması geleneksel MR yöntemine kıyasla daha uzun süren ilaçlı MR; kan damarları dışında lezyonların veya enflamasyonun görünürlüğünü artırmaktadır.
Genel düzeyde güvenilir bir yöntem olmasına rağmen zaman zaman hafif yan etkilerle karşılaşmak mümkün olabilir. Görüntüleme incelemesi tamamlandıktan sonra kontrast madde, ya vücut tarafından emilir ya da idrar yoluyla vücuttan atılır.
İlaçlı MR Nasıl Çekilir?
Sağlık uzmanı işlem öncesinde hastanın tıbbi öyküsüne hâkim olmalıdır. Bu aşamada hastanın mevcut sağlık durumuna yönelik olarak pek çok soru yöneltilir ve uygun görülmesi durumunda kan testleri talep edilebilir. İlaçlı MR işleminden önce hasta süreç hakkında detaylı şekilde bilgilendirilir. Bu iletişim sırasında tetkik işlemlerinin teknik anlamda nasıl yapılacağı aktarılır. Bu ön bilgilendirmeden sonra işleme başlanır.
İlaçlı MR işlemleri ortalama 90 dakikaya kadar sürebilir. İşlemlerin tamamlanma süreleri, ilacın enjeksiyon hızına ya da taramanın gerçekleştiği alanın yapısına göre değişir. Kontrastlı MR, büyük ölçüde konforlu ve güvenli bir işlemdir.
Çekim sona erdikten sonra hastanın idrar yolu ile kontrast maddeyi dışarı atması beklenir. Hastanın işlem öncesinde olduğu gibi işlem sonrasında da bir süre dinlenmesi önemlidir. Bu arada tıbbi görüntüleme işleminde sonra; kaşınma ve hafif döküntü gibi yan etkiler gözlemlenebilir.
Hangi Tanılarda Başvurulur?
Tıp alanındaki gelişmeler sayesinde en ciddi rahatsızlıkların bile teşhisi son derece hızlı bir şekilde yapılabilmektedir. İlaçlı MR teknolojisi de bu alandaki gelişmelerin bir sonucu olarak kendine yer bulmuştur. Günümüzde ağırlıklı olarak aşağıdaki rahatsızlıkların tanı sürecinde ilaçlı MR’dan faydalanılmaktadır:
- İlaçlı MR’ın en sık kullanıldığı rahatsızlıkların başında beyin tümörleri gelir. Söz konusu teknoloji, tümörün tam anlamıyla konumunu ya da şeklini belirleme noktasında destek verir. Ayrıca tümörün düzeyini belirlemek adına da ilaçlı MR’dan yararlanılır.
- Kontrastlı MR, aynı zamanda karaciğer hastalıklarında da kullanılan bir teknolojidir. Enjekte edilen kontrast, karaciğerdeki dokunun hastalıklı olan kısımlarını sağlıklı kısımlardan ayırt eder.
- Vücuttaki kan damarlarının daha detaylı bir şekilde görüntülenmesi için tercih edilir.
- Kanser hücrelerinin tam olarak vücuttaki konumunu tespit etmek ve ne düzeyde yayılım gösterdiğini saptamak için ilaçlı MR’dan faydalanmak mümkündür.
İlaçlı MR Öncesi ve Sonrası
Kontrast madde, kimi hastalarda alerjik reaksiyonlara neden olabilmektedir. Bundan dolayı işlemlere başlamadan önce hasta, sağlık uzmanını alerjileri konusunda bilgilendirmelidir. Ayrıca böbrek problemleri bulunan ya da hamile durumda olan kişiler için ilaçlı MR görüntüleme yöntemi genellikle uygulanan bir yöntem değildir.
Tüm bunların yanında kronik rahatsızlığı olan hastalar da doktorunu detaylı şekilde bilgilendirmelidir. Bu arada kapalı alan konusunda özel bir korkusu bulunan hastalar da işlem öncesinde bu durumu mutlaka sağlık uzmanına söylemelidir.
İlaçlı MR İşleminin Özellikleri
İlaçlı MR işleminin aşağıdaki noktalar da dahil olmak üzere çeşitli özellikleri mevcuttur:
- İlaçlı MR’ın vücuttaki organları ayrıntılı göstermesi sayesinde genellikle ek bir taramaya ihtiyaç duyulmaz.
- İlaçlı MR, vücuttaki tümörlerin tespitinde ve değerlendirilmesinde iyidir. İşlem, en küçük tümörün bile görülmesini, ölçülmesini ve kesin konumunun tespit edilmesini sağlar.
- İlaçlı MR’ın bir diğer özelliği de sağlık uzmanlarının görüntüleri kolay yorumlamasıdır. Sağlık uzmanı, ilaçlı MR taramasını iyi değerlendirebilir çünkü oluşan görüntü kaliteli ve nettir.
