Anjiyo nedir, nasıl yapılır? Anjiyo riskli bir işlem mi?

Anjiyo, kan damarlarındaki (atardamarlar veya toplardamarlar) zayıflamalar, tıkanıklıklar veya pıhtı gibi durumların kesin tanısı için kullanılır. Koroner, beyin, pulmoner ve böbrek anjiyografisi gibi çeşitleri vardır.

Anjiyo işlemi kasıktan ya da el bileğinden yapılabilir. Anjiyo, bir çeşit röntgen cihazı olan kateter adı verilen ince uzun bir iğne ile damara girilip, kontrast madde enjekte edilerek yapılır. Genellikle riski düşük bir prosedürdür ve hastalar aynı gün taburcu edilir.

Anjiyo nedir?

Anjiyo, kan damarlarını incelemek için x-ışını görüntülemesidir. Kana kontrast madde adı verilen özel bir boya enjekte edilerek yapılır. Anjiyo kan damarlarını etkileyen çeşitli sorunların teşhis edilmesine veya araştırılmasına olanak tanır.

Anjiyo çeşitleri nelerdir?

Anjiyonun temelde çeşidi bulunur. Bunlar;

Koroner anjiyografi

Koroner anjiyografi, aterosklerotik koroner arter hastalığının (KAH) varlığını ve kapsamını belirlemek için altın standart testtir.

Beyin anjiyografisi

Beynin çevresinde ve içinde bulunan kan damarlarını kontrol etmek için kullanılır.

Pulmoner anjiyografi

Kan pıhtılarını (Pulmoner emboli) ve akciğerdeki kan akışındaki diğer tıkanıklıkları tespit etmek için kullanılır.

Böbrek anjiyografisi

Böbreklere giden kan akışını etkileyen herhangi bir tıkanıklık veya anormallik olup olmadığını tespit etmek için kullanılır.

Anjiyo neden yapılır?

Anjiyogram, kan damarlarındaki (atardamarlar veya toplardamarlar) tıkanıklıkları veya dar noktaları aramak için yapılan bİr işlemdir. 

Anjiyo ile şu hastalıkların teşhisi yapılabilir;

• Kalp krizi ya da felç potansiyeli
• Periferik arter hastalığı
• Beyin anevrizmaları
• Kan pıhtıları veya pulmoner emboli
• Böbrek kan temini tıkanıklıkları

Anjiyo nasıl yapılır?

Anjiyo işlemine başlamadan önce gerekli tetkikler yapıldıktan sonra hasta, kalp ritmi gibi bazı değerleri takip eden bir cihaza bağlanır. Lokal aneztezi ile atardamarlarınızdan birinin üzerine, (genellikle kasıklarınıza veya bileğinize yakın bir yere) küçük bir kesi atılır ve katater yerleştirilir. Kateter dikkatlice ilgili bölgeye ilerletilir ve kontrast madde enjekte edilir. Görüntüleme tamamlandıktan sonra kateter vücuttan çıkarılır.  Kateter çıkarıldıktan sonra bölgeye manuel olarak klemp ya da tıkaçla baskı uygulanır. Genel olarak işlem sırasında herhangi bir ağrı ya da acı hissedilmez.

Anjiyo riskli bir işlem mi?

Anjiyonun riskleri düşüktür. Genel anlamda bir komplikasyonun gelişmediği ve hastanın herhangi bir şikayetinin olmadığı durumlarda, hasta aynı gün içerisinde taburcu edilir. Anjiyo işlemi sonrası, morluk, kanama, enfeksiyon, kan damarlarında yaralanma ya da böbrek sorunları olası komplikasyonlar arasındadır.

Anjiyo kaç saat sürer?

Anjiyo işlemi yaklaşık 20-30 dakika arasında sürebilir. Ancak süre hastadan hastaya değişiklik gösterebilir.

Anjiyoya nasıl karar verilir?

Anjiyo işlemine başlamadan önce doktor muayenesi ile beraber hastanın şikayetleri dikkatle değerlendirilir. Göğüs ağrısı, çarpıntı ya da kalp krizi belirtileri varsa anjiyo işlemine karar verilir.

Kalp krizinin belirtileri şunları içerebilir:

• Göğüste baskı, sıkışma, acı, sıkışma veya sızlama şeklinde hissedilebilen ağrı.
• Omuza, kola, sırta, boyuna, çeneye, dişlere veya bazen üst karına yayılan ağrı veya rahatsızlık.
• Soğuk ter.
• Tükenmişlik.
• Mide ekşimesi veya hazımsızlık.
• Baş dönmesi veya sersemlik hissi.
• Bulantı veya kusma.
• Nefes darlığı.
• Panik atağa benzer bir kaygı hissi.
• Öksürük veya hırıltı.

Beyin anjiyografisi için şu belirtiler dikkate alınabilir;

• Şiddetli baş ağrısı ve/veya baş dönmesi
• Konuşma bozuklukları
• Görme sorunları (Bulanık veya çift görme)
• Ayakta ya da yürürken denge kaybı

Pulmoner anjiyografisi için şu belirtiler dikkate alınabilir;

• Kanın akciğerlere gitmediğini gösteren belirtiler
• Göğüs ağrısı
• Kan damarlarında şişlik
• Nefes darlığı
• Baş dönmesi ve/veya sersemlik hissi
• Bayılma

Böbrek anjiyografisi için şu belirtiler dikkate alınabilir;

• İdrar alışkanlıklarında belirgin değişiklikler
• Tansiyon yüksekliği
• Mide bulantısı ve/veya kusma
• Ateş
• Sırt ağrısı

Kasıktan ve el bileğinden anjiyo nasıl yapılır?

Kasıktan ya da el bileğinden gerçekleştirilen anjiyo işlemi sırasında bir çeşit röntgen cihazı olan kateter adı verilen ince uzun bir iğne ile damara girilir. Damar içerisine yerleştirilen bu cihaz; bir tür tıbbi boya malzemesi yardımıyla röntgende damarların daha net görüntülenmesini sağlar ve daha sonrasında damarların görüntüsü alınır.

El bileğinden anjiyo kimlere uygulanamaz?

Hastanın geçmişinde el bileği ile ilgili ortopedik ya da anatomik bir sorun olması ya da radial arterin çok önce olması gibi durumlarda el bileğinden anjiyo yapılmaz.

Kasıktan anjiyo kimlere uygulanamaz?

Anjiyo işlem öncesi yapılan tetkiklerde kişinin kasık bölgesinde ya da o bölgede yer alan femoral arterde operasyona engel bir durum olması durumunda el bileği tercih edilebilir.

Kasıktan anjiyo ve el bileğinden anjiyo farkları neler?

El bileğinden ya da kasıktan yapılan anjiyoda görüntülenme işlemi açısından bir fark bulunmaz. Tek fark kateterin gireceği yerdir denilebilir. Hastanın hangi işleme daha uygun olduğunu belirlemek önemlidir. Avantaj ya da dezavantajlar hastaya göre şekillenebilir.

Anjiyo öncesi yapılması gerekenler neler?

Anjiyo öncesinde bazı kan testleri yapılır. İşlem sırasında hastanın aç olması gerekir. Bu nedenle, işlemden önceki geceden itibaren yemek yenmemesi gerekir. Kullanılan ilaçların bilgisi önceden verilmelidir. İşlem sırasında hastanın yanında refakatçı bulunmalıdır.

Anjiyo sonrası dikkat edilmesi gerekenler neler?

İşlem sonrasında hastalar kanamayı önlemek için dört ila altı saat boyunca düz yatmalıdır. Olası komplikasyonları önlemek için işlem bölgesinin darbelerden korunması ve işlemden sonraki ilk 2-3 gün ağır kaldırılmaması gerekir. Eve geçiş yapıldıktan sonra; kateter bölgesinde kanama, ağrı, enfeksiyon belirtileri, bacaklarda aşırı uyuşma ve halsizlik ya da nefes darlığı gibi durumların yaşanması halinde, vakit kaybetmeden hastaneye başvurmak gerekir.