Uykuda Konuşmak

Uykuda konuşmak ya da diğer adıyla somniloquy bir parasonmnia türüdür. Uyku sırasında gerçekleştirilen anormal davranışlar olarak bilinen parasomnia türleri, genelde uyku döngüsünün yalnızca belirli bölümlerinde ortaya çıksa da uykuda konuşma herhangi bir uyku evresinde görülebilir. Kişi uykusunda anlamsız konuşabilir, tam cümleler kurabilir veya uyanıkken kullandığından farklı bir sesle ve dilde konuşabilir. Uykusunda konuşan kişi çoğunlukla bunun farkında değildir ve ertesi gün uyandığında da bunu hatırlamaz.

Uykuda konuşmanın; inleme, uğuldama ve hırıltıya yol açan bir solunum bozukluğu olan katatreniden ve REM uykusu davranış bozukluğunda çıkarılan seslerden farklı olduğu düşünülmektedir. Zararsız olduğu tahmin edilse de henüz uykuda konuşmanın neden olduğu ya da uykusunda konuşan kişinin beyninde neler olduğu tam olarak bilinmemektedir.

Uykuda Konuşmanın Türleri Nelerdir?

Uykuda konuşmanın üç farklı türü vardır:

• Uykuda konuşmanın en yaygın türü “basit somniloquy” olarak adlandırılır. Kişi genellikle homurdanır, inler ya da kısa ve anlamsız bir iki kelime söyler.
• Daha nadir bir tür olan “karmaşık somniloquy” daha uzun ve tutarlı konuşmalardan oluşur. Kişi uykusunda biriyle sohbet ediyormuş gibi görünebilir veya anlamsız bir şekilde konuşuyor olabilir.
• Oldukça nadir olan son uykuda konuşma türü ise “logore” olarak bilinir ve anormal bir konuşma akışı görülür. Kişi, birkaç dakika boyunca hızlı ve tutarsız biçimde konuşabilir. Logore, bipolar bozukluk ya da şizofreni gibi bir durumun belirtisi olarak ortaya çıkabilir.

Uykuda Konuşmanın Evreleri Nelerdir?

Uykuda konuşma, uyku evrelerine göre değerlendirilebilir. Uykunun 1 ve 2. evrelerinde kişi diğer uyku evrelerinde olduğu kadar derin bir uykuda değildir. Bu evrelerde konuşmalar daha kolay anlaşılabilir, kişi mantıklı konuşmalar yapabilir. 3. evrede ve 4. evrede ise kişi daha derin bir uykudadır ve genellikle konuşmaların anlaşılması daha zordur. Kişi bu evrelerde inleyebilir veya anlamsız şekilde konuşabilir.

Uykuda konuşmanın şiddeti de farklılık gösterir ve şiddeti konuşmaların ne sıklıkta olduğuna göre belirlenir. Uykuda konuşma ayda bir kereden az ise hafif olarak değerlendirilir. Orta derecede uykuda konuşma haftada bir keredir ve odadaki diğer kişilerin uykusunu çok etkilemez. Şiddetli olarak değerlendirilen uykuda konuşma ise her gece tekrar eder ve odadaki diğer kişilerin uykusunu etkileyebilir.

Uykuda Konuşmanın Nedenleri Nelerdir?

Uykuda konuşmanın tek bir nedeni yoktur. Genetik olarak ortaya çıkabileceği gibi stres, uykusuzluk veya kullanılan bazı ilaçlar nedeniyle de ortaya çıkabilir. Uykuda konuşmanın olası nedenleri şunlardır:

• Uykuda konuşma aileden geçebilir. Ebeveynler ya da diğer yakın akrabalar uykuda konuşuyorsa çocukların konuşma olasılığı daha yüksek olur.
• Yeterince uyumamak uykuda konuşmayı tetikleyebilir. Bunun nedeni uyku yoksunluğunun uykuya zarar vermesidir. Bu da konuşmanın daha olası olduğu hafif uyku evrelerinde konuşmaya sebebiyet verebilir.
• Stresli bir yaşam uykuda konuşmaya yol açabilir. Çünkü stres de uykunun bölünmesine neden olan bir faktördür.
• Sakinleştiriciler ve antihistaminikler gibi bazı ilaçlar uykuda konuşmaya sebep olabilir. Bu tür ilaçlar uyuşukluğa neden olabildiğinden uykunun hafif olduğu zamanlarda konuşmayı daha olası hâle getirir.
• Uykuda konuşma, mani, depresyon ve şizofreni gibi durumlarla ilişkilendirilmiştir. Bu gibi tıbbi durumlar da uykuyu böldüğünden uykuda konuşma meydana gelebilir.
• Uykuda konuşma ayrıca uyku apnesi ve huzursuz bacak sendromu gibi uyku bozuklukları ile bağlantılıdır.

Ancak genellikle uykuda konuşmanın net bir nedeni yoktur.

Uykuda Konuşma İçin Risk Faktörleri Nelerdir?

Uykuda konuşma her yaştan kişinin yaşayabileceği bir durumdur. Ancak çocukluk döneminde daha sık rastlanır. Bununla birlikte ailede görülmesi gibi bazı durumlar da riski artırabilir. Uykuda konuşma hayatın belirli dönemlerinde artabilir ve şunlar tarafından tetiklenebilir:

• Hastalık
• Ateş
• Alkollü içecek tüketimi
• Stres
• Depresyon
• Uykusuzluk

Farklı uyku bozuklukları olan kişiler de uykuda konuşma açısından yüksek risk altındadır:

• Uyku apnesi
• Uyurgezerlik
• Uyku terörü

Uykuda Konuşmanın Belirtileri Nelerdir?

Bir kişinin uykusunda konuşup konuşmadığını tek başına anlaması zordur. Genellikle evdeki diğer kişiler, onlara gece boyunca konuştuğunu ya da bağırdığını söyler. Uykuda konuşmanın ilk belirtisi de kişinin farkında olmadan uykusunda konuşmasıdır. Kişi mırıldanabilir, bağırabilir, anlamsız veya anlamlı şekilde konuşabilir.

Ara sıra ya da sık sık görülebilen uykuda konuşma, kişinin hayatı boyunca bir kere olabileceği gibi her gece de gerçekleşebilir. Genellikle 30 saniyeden kısa sürse de birkaç dakika boyunca devam edebilir. Ek olarak uykusunda konuşan birçok kişi çoğu zaman söylediklerini hatırlamaz.

Uykuda Konuşma İçin Ne Zaman Bir Uzmana Başvurulmalıdır?

Çoğunlukla uykuda konuşma zararsızdır ancak uykusunda konuşan biri, birlikte uyuduğu kişinin uykusunu bölebilir. Bu da kişinin uykusunda yeterince dinlenmesini engelleyeceği için gün içinde yorgun ve uykulu olmasına neden olabilir.

Yetişkinlerde uyurgezerlik ve diş gıcırdatma gibi diğer parasomnilerle birlikte görülen uykuda konuşma atakları altta yatan başka bir uyku bozukluğuna işaret ediyor olabilir. Dolayısıyla kişi uyku kalitesinden ve uykusuzluktan şikayetçi ise bir uzmana başvurması gerekebilir.

Uykuda Konuşma Nasıl Teşhis Edilir?

Uykuda konuşmayı teşhis etmek için herhangi bir test yoktur. Tanı, genellikle kişinin ya da aynı evde yaşadığı kişilerin şikayetlerine göre konulur. Bununla birlikte alınan ilaçlar ve uykuda konuşmaya neden olabilecek tıbbi durumlar hakkında sorular sorulabilir. Teşhis için kişinin genel sağlık durumu ve son zamanlarda büyük bir stres altında olup olmadığının bilinmesi de gerekir. Bazı durumlarda kişiye yaşadığı semptomların uykusuzluk veya uyku apnesi gibi diğer olası nedenlerinin ekarte edilmesi amacıyla polisomnografi adı verilen uyku testi yapılabilir.

Uykuda Konuşma Nasıl Tedavi Edilir?

Uykuda konuşmanın bilinen kesin bir tedavisi yoktur ancak bir uyku bozuklukları uzmanı durumun yönetilmesine ve kişinin geceleri ihtiyaç duyduğu dinlenmeyi yeterli biçimde sağlamasına yardımcı olabilir.

Nadiren tedavi gerektiren uykuda konuşma şiddetli ise daha ciddi başka bir uyku bozukluğunun ya da tıbbi durumun sonucu olabileceğinden bu gibi sağlık sorunlarının teşhis edilmesi tedaviye katkıda bulunur. Bunların yanı sıra uykuda konuşma kişinin veya birlikte yaşadığı kişilerin uykusunu bölüyorsa sıklığını veya şiddetini azaltmak için şunlar yapılabilir:

• Düzenli ve yeterli uyumaya özen gösterilmelidir. Çünkü yeterince uyumamak uykuda konuşmayı tetikleyebilir veya kötüleşmesine neden olabilir.
• Uykuda konuşmayı tetikleyen veya kötüleştiren diğer bir faktör stres olduğundan stresten uzak durulmalıdır. Kişi hayatındaki stres kaynaklarını belirleyerek bunları çözmeye çalışabilir ve meditasyon gibi tekniklerle rahatlamaya çalışabilir.
• Alkollü içecekler de uykuda konuşmanın nedeni olabileceğinden alkol tüketimi sınırlandırılabilir.
• Uykuda konuşma başkalarının uykusunu bölüyorsa ayrı bir odada yalnız uyumak bu sorunun çözülmesini sağlayabilir.