Bebeklerin ve çocukların doğumdan itibaren, çeşitli hastalıklara karşı koruma sağlaması için aşılarının yapılması çok önemlidir. Dünyada ve Türkiye'de bebekler ve çocuklar için hazırlanmış aşı takvimleri vardır. Ülkemizde Sağlık Bakanlığı tarafından, çocuğunuzun içinde bulunduğu aya veya yıla göre yaptırılması gereken aşılar ve zamanlarını belirleyen bir takvimdir.
Aşı takviminde kaç aşı var?
Difteri, boğmaca, tetanoz, çocuk felci, hepatit B, hepatit A, H. influenzae tip b, tüberküloz, kızamık, kabakulak, kızamıkçık, suçiçeği ve pnömokoktur (zatürre) olmak üzere toplam 13 adet çocukluk dönemi aşısı vardır.
Hangi aylarda hangi aşı yapılır?
Verem aşısı (BCG)
Verem, mycobacterium tuberculosis (Koch basili) adındaki bir bakterinin neden olduğu bulaşıcı, iltihabi bir hastalıktır. Verem aşısı (BCG) hastalık yapma gücü azaltılmış canlı bakteri aşısıdır. Cilt içine enjeksiyon ile uygulanır. BCG aşısı doğumdan itibaren yapılabilir. Ancak uygulama kolaylığı ve bağışıklığın daha güçlü olabilmesi için bebeğin 2, ayını doldurmasının ardından uygulanmalıdır. Verem aşısı, 3. aydan sonra yapılacaksa ppd ile TCT (cilt testi) yapıldıktan sonra sonucuna göre uygulanır.
Karma aşı (difteri, boğmaca, tetanos)
Beş hastalığa karşı etkili, karma, ölü bakteri ve virüs aşısıdır. Yaşa göre bacak ya da koldan kas içine enjeksiyonla uygulanır. Karma aşılara 2, 4 ve 6 aylarda başlanır. Birinci tekrarı bebek 18 aylık olunca, ikinci tekrarı ilk tekrardan 3 yıl sonra, üçüncü tekrarı ise ikinci tekrardan 3-4 yıl sonra yapılır. 6 yaştan büyüklere ise sadece Difteri ve Tetanos aşısı uygulanabilir. İlerleyici beyin hastalığı olanlara ve aşının daha önceki dozlarına karşı ağır alerjik reaksiyon olanlara aşı yapılmaz.
Çocuk felci aşısı (polio)
Çocuk felci, (Poliomyelit) özellikle omurilikteki kasların kasılmasını başlatan sinir hücrelerine zarar veren bir virüsün (Polia virus) yol açtığı bulaşıcı enfeksiyondur. Çocuk felci aşısının iki farklı formu mevcuttur: Biri ağızdan iki damla şeklinde yapılan Oral Polio Aşısı (OPA=Canlı Aşı), diğeri koldan kas içerisine yapılan İnaktif Polio Aşısı (İPA=Ölü Aşı). Aşılar 2, 4 ve 6 aylarda uygulanır. Aşının birinci tekrarı bebek 18 aylık olunca, ikinci tekrarı ilk tekrardan 3 yıl sonra, üçüncü tekrarı ise bir öncekinden 3-4 yıl sonra yapılır.
Kızamık-kızamıkçık-kabakulak aşısı
Kızamık, bir virüsün (Morbili) neden olduğu, ciddi komplikasyonlara ve ölüme yol açabilen, son derece bulaşıcı, ciddi bir havadan bulaşan hastalıktır. Kızamıkçık, özel bir virüs olan Rubella'nın neden olduğu, belirgin kırmızı döküntüleriyle bilinen bulaşıcı bir viral enfeksiyondur. Kabakulak ise, tükürük bezlerini etkileyen bir virüsün neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Kızamık, kızamıkçık, kabakulak karma aşısının 1 yaşından yapılması gerekir. Tekrarı ise 5 yıl sonra uygulanır.
Hepatit B (sarılık aşısı)
Hepatit B, hepatit B virüsünün (HBV) neden olduğu ciddi bir karaciğer enfeksiyonudur. Hepatit B aşıları, 3 doz şeklinde uygulanır. Doğumdan sonra ilk dozu, daha sonra 1. ve 6. ayda olmak üzere yapılır.
Menenjit aşısı
Menenjit, beyni ve omuriliği çevreleyen koruyucu zarların (meninkslerin) enfeksiyonudur. Bebeklere 2, 4 ve 6 aylıkken 3 aşı uygulanır. Bir yıl sonra birinci tekrar yapılır. 6 ay ile 1 yaş arasındaki çocuklara 2 ay ara ile 2 aşı uygulanır. Bir yıl sonra da birinci tekrar yapılır. 1 yaş ile 5 yaş arasındaki çocuklara ise tek doz bir aşı yapılır.
Suçiçeği aşısı
Suçiçeği, varicella-zoster virüsünün (VZV) neden olduğu oldukça bulaşıcı bir hastalıktır. Suçiçeği, aşı ile korunabilen bir hastalıktır ve bir yaşın üzerindeki çocuklara uygulanır. Aşı deri altına yapılır ve iki doz yapılması önerilir. 2. doz 24-36. aylarda yapılabilir.
Pnömokok aşısı
Streptococcus pneumoniae veya pnömokok adı verilen bir bakterinin neden olduğu hastalıktır. Pönomokok aşısı, streptococcus pneumoniae bakterisine karşı yapılan aşılardır. Kullanımları bazı zatürre, menenjit ve sepsis vakalarını önleyebilir. Bebeklere 2, 4 ve 6 aylıkken 3 aşı, bir yıl sonra ise aşının birinci tekrarı yapılır.
Aşı zamanı hangi aylarda olur?
- Hepatit B: Doğumda ilk aşı, birinci ayın sonunda 2. doz aşı ve 6. ayın sonunda 3, doz.
- BCG (Verem): 2. ayın sonunda tek doz.
- Pönomokok aşısı: 2. ayın sonunda ilk aşı, 4. ayın sonunda 2. doz, 6. ayın sonunda 3. doz ve 12. ayın sonunda da pekiştirme aşısı.
- Difteri, aselüler boğmaca, tetanoz, inaktif polio aşısı (Dörtlü Karma Aşı): 2. ayın sonunda ilk aşı, 4. ayın sonunda 2. doz, 6. ayın sonunda 3. doz ve 18. ayın sonunda da pekiştirme aşısı.
- Çocuk felci aşısı: 6. ayın sonunda ilk aşı, 18. ayın sonunda 2. doz aşı.
- Suçiçeği: 12. ayın sonunda tek doz aşı.
- Kızamık, kızamıkçık, kabakulak aşısı: 12. ayın sonunda ilk aşı, ilkokul 1. sınıfta pekiştirme aşısı.
- Hepatit A: 18. ayın sonunda ilk aşı, 24. ayın sonunda 2. doz aşı.
- Difteri, aselüler boğmaca, tetanoz, inaktif polio aşısı (Dörtlü Karma Aşı): İlkokul 1. sınıfta pekiştirme aşısı.
- Erişkin tipi difteri, tetanoz aşısı: İlkokul 8. sınıfta pekiştirme aşısı.
12 ay aşıları nelerdir?
KPA (Pönomokok aşısı)'nın son dozu, kızamık-kızamıkçık-kabakulak (KKK) ve suçiçeği aşıları 12. ayda yapılır.
