Kısırlık

Kısırlık, toplumda oldukça sık rastlanan ancak tedavisine başvuruların oldukça az olduğu bir rahatsızlıktır. Kısırlıktan şüphelenen kişiler, bu durumun tedavi edilebilir bir rahatsızlık olduğunun farkında olmayabilir veya bu konu hakkında doktorlara danışmaktan çekinebilir. Ancak birçok farklı faktörün sebep olabileceği kısırlığın tedavi edilmesi mümkündür.

Kısırlık Nedir?

Bir çiftin en az 1 yıl boyunca korunmadan düzenli cinsel ilişki yaşamasına rağmen gebeliğin meydana gelmemesi durumuna kısırlık ya da infertilite adı verilir. Kısırlık sorununa sahip olan çiftler “infertil çift” olarak nitelendirilir. Kısırlığın ortaya çıkmasında fizyolojik sebepler kadar ağır çalışma koşulları, çevre kirliliği, organik olmayan besinlerin tüketimi ve stres gibi çevresel faktörler son derece etkilidir.

Kısırlığın Nedenleri Nelerdir?

Kısırlık şikayeti ya da şüphesiyle hekimlere başvuran infertil çiftlerde, problem erkekten ya da kadından kaynaklanıyor olabilir. Dolayısıyla, infertiliteye yönelik araştırma süreçlerine başlandığı andan itibaren, hem erkek hem de kadının detaylı öyküsünün alınması gerekir.

Nedenlerin araştırılması, bulguların değerlendirilmesi, teşhisin konulması ve tedavinin uygulanması aşamalarında, çocuk sahibi olmak isteyen çiftin doktora beraber başvurması önerilir. Böylece hem hekimin daha detaylı inceleme yaparak doğru ve etkili bir planlama oluşturması kolaylaşır hem de infertil çiftin bu süreci fiziksel, zihinsel ve psikolojik açıdan daha rahat geçirmesi sağlanır.

Erkeklerde infertiliteye sebep olan başlıca faktörler şunlardır:

• Düşük miktarda sperm sayısı,
• Spermlerin baş veya kuyruk kısmında morfolojik açıdan bozukluk,
• Spermlerin hareketsiz olması veya yavaş hareket etmesi,
• Sperm konsantrasyonunun düşüklüğü,
• Sertleşme ve erken boşalma gibi cinsel fonksiyon problemleri,
• Varikosel,
• Yoğun düzeyde sigara ve alkol tüketimi,
• Obezite,
• Hormonal dengesizlikler,
• Anne karnında veya çocukluk döneminde geçirilen enfeksiyon hastalıkları.

Kadınlarda infertiliteye sebep olan başlıca faktörler ise şunlardır:

• Yumurta rezervinde düşüklük,
• Rahim tüplerinin kapalı olması,
• Yumurtlama bozukluğu,
• Polikistik over sendromu,
• Yumurtalıklarda oluşan çikolata kistleri (endometriozis),
• Rahim içerisine doğru gelişen büyük çaplı miyomlar,
• Yoğun düzeyde sigara ve alkol tüketimi,
• Genital sistemde meydana gelen kanserler ve bu kanserlerin tedavisinde kullanılan ilaçlar.

Kısırlık Teşhisi Nasıl Konulur?

Kısırlığa yönelik doğru tanının konulabilmesi için erkek ve kadına ait olan faktörlerin detaylı şekilde değerlendirilmesi gerekir.

Erkeklere ait üreme fonksiyonlarını değerlendirmek için spermiogram testi yapılır. Bu test ile sperm sayısı, şekli ve hareketliliği hakkında önemli bilgiler elde edilir. Sperm kalitesini olumsuz yönde etkileyen problemlerin mevcut olması durumunda ise hormon tahlilleri ve genetik analizler yapılır.

Kadınlara ait üreme fonksiyonlarını değerlendirmek için ise hormon profili incelenir. Hormon profili incelenirken, yumurtalık hormonlarının yanı sıra tiroit hormonu ve prolaktin seviyesinin de incelenmesi oldukça önemlidir. Kadınlarda ayrıca transvajinal ultrasonografi yöntemiyle yumurtalık ve rahim içi görüntülenir. Transvajinal ultrasonografi; yumurtalıkların hacmi, gelişmeye aday folikül sayısı ve rahim içinin durumu hakkında ayrıntılı bilgi verir. Bununla beraber, rahim tüplerinin açıklığını kontrol etmek için ise bazı diğer görüntüleme yöntemlerine başvurulabilir.

Kısırlık Nasıl Tedavi Edilir?

İnfertilitenin kaynağına ve düzeyine göre ilaç tedavisi veya ameliyat gibi çeşitli tedavi yöntemleri uygulanır. İnfertil çiftin yumurta ve spermlerinin niteliği, rahim tüplerinin açık olup olmaması, bireylerin yaşı ve infertiliteye yönelik geçmiş dönemlerde herhangi bir desteğin alınıp alınmaması, tedavi planlamasını belirleyen temel faktörler arasında yer alır. Bunlara ek olarak, gerekli görüldüğü durumlarda, psikiyatri polikliniği gibi diğer sağlık birimlerinden de destek alınabilir. Hastalar beslenme uzmanlarına yönlendirilerek, beslenme planının oluşturulması ve takibi istenebilir.

Antibiyotik Tedavisi

Genital sistemlerde bazı enfeksiyonların olması infertilite tedavisinin başarısını ciddi derecede etkiler. Böyle bir durum söz konusu ise tedavi planının başlangıç aşamasını antibiyotik tedavisi oluşturur. Antibiyotiklerin kadın ve erkeğe eş zamanlı uygulanması, infertilite tedavisinin başarı oranını artırır.

İlaç Tedavisi

İnfertilitenin yumurtlama bozukluğundan kaynaklandığı durumlarda gebelik (fertilite) ilaçları kullanılabilir. Bu ilaçlar sayesinde hem yumurtlama düzensizliğinin önüne geçilir hem de yumurta sayısında belirgin bir artış meydana getirilebilir.

Cerrahi Yöntemler

Rahim içerisine doğru gelişen büyük çaplı miyomların gebeliğin oluşumunu engellediği durumlarda cerrahi yöntemlere başvurulması gerekir. Ameliyat sürecinde rahim içi ve rahim boşluğunun tahribata uğramaması son derece önemlidir. Bu nedenle, miyomlarla ilgili cerrahi işlemlerin planlama ve uygulama aşamalarında mutlaka alanında uzman ve tecrübeli hekimlere başvurulmalıdır.

Erkeklerde ise varikosel gibi rahatsızlıklardan şüphelenilmesi durumunda üroloji muayenesi yapılmalıdır. Üroloji kapsamına giren ve cerrahi işlem gerektiren rahatsızlıkların tespit edilmesi durumunda, operasyon sürecinin tecrübeli bir ürolog tarafından yönetilmesi gerekir.

Akıl Sağlığı Desteği

Uzun soluklu bir tedavi planlamasının gerekli görüldüğü vakalarda, çiftlerin bu süreci sağlam ve emin adımlarla ilerletmesine destek olmak amacıyla psikolojik yardım alınması önerilebilir.