Zona: Nedir, belirtileri ve tedavisi

Zona (herpes zoster), ağrılı bir döküntüye neden olan bir enfeksiyondur. Varicella-zoster virüsü (VZV) zonaya sebep olur. Bu, suçiçeği ile aynı virüstür. Suçiçeği geçirdikten sonra, virüs vücudunuzda kalır. Uzun yıllar boyunca sorun yaratmayabilir. Ancak yaşlandıkça, virüs tekrar aktif hale gelebilir ve zonaya neden olabilir. 

Zona hastalığının ilk belirtileri arasında yanma, ağrı, karıncalanma veya kaşıntı bulunur. Genellikle vücudun veya yüzün bir tarafında görülür. Zona ağrısı hafif ya da şiddetli olabilir.

Zona tedavisinde çeşitli antiviral ilaçlar mevcuttur. Bu ilaçlar hastalığın süresini ve şiddetini kısaltır. Döküntü ortaya çıkar çıkmaz almak en iyi sonucu almanızı sağlar.

Zona nedir?

Zona, viral bir enfeksiyonun neden olduğu, vücudun herhangi bir yerinde çıkan ağrılı bir kızarıklıktır. Genellikle vücudunuzun sol veya sağ tarafını saran tek bir kabarcık şeridi gibi görünür.

Suçiçeğine neden olan varicella-zoster virüsü zonaya neden olur. Suçiçeği geçirdikten sonra, virüs hayatınızın geri kalanında vücudunuzda kalır. Yıllar sonra, virüs zona olarak yeniden aktifleşebilir. Enfeksiyon geçirdiğinizde veya stres altında olduğunuzda bağışıklık sisteminiz zayıflayabilir. Bu, zona riskinizi artırabilir.

Nadir bir durum olsa da zona hastalığının birden fazla kez görülmesi mümkündür.

Zona hastalığı neden çıkar?

Zona, suçiçeğine neden olan aynı virüs olan varicella-zoster virüsünden (VZV) kaynaklanır.

Zona stresten olur mu?

Stres zona hastalığına yakalanma riskinizi artırabilir. Aşırı stres bağışıklık sistemini zayıflatabilir ve bu da virüsün yeniden etkinleşmesine yol açabilir.

Zona belirtileri nelerdir?

Zona belirtileri genellikle vücudunuzun sadece bir tarafındaki küçük bir bölümü etkiler. Bu belirtilerden bazıları şunlardır:

Ağrı, yanma veya karıncalanma.

Dokunmaya karşı hassasiyet.

Ağrıdan birkaç gün sonra başlayan kırmızı döküntü.

Patlayıp kabuk bağlayan sıvı dolu kabarcıklar.

Kaşıntı.

Bazı kişilerde ayrıca:

Ateş.

Baş ağrısı.

Işığa karşı hassasiyet.

Tükenmişlik hissi gibi belirtiler de görülebilir.

Döküntüsüz zona olur mu?

Bir kişinin döküntüden etkilenmeden zona geliştirmesi mümkündür, ancak bu nadir görülür. Zona döküntü olmadan ortaya çıktığında buna zoster sine herpete (ZSH) denir.

Zona tedavisi nasıl yapılır?

Zona hastalığının bir tedavisi yoktur. Antiviral ilaçlar atağı daha kısa ve daha az şiddetli hale getirmeye yardımcı olabilir. Ayrıca PHN'yi (Postherpetik Nevralji) önlemeye de yardımcı olabilirler. Döküntüler ortaya çıktıktan 3 gün sonra ilaçların en etkili olduğu zamanlardır. Zona hastalığına yakalandığınızı düşünüyorsanız en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna başvurmanız faydalı olur.

Ağrı kesiciler ağrıya yardımcı olabilir. Soğuk bir bez, kalamin losyonu ve yulaf ezmesi banyoları kaşıntının bir kısmını hafifletmede etkilidir.

Zona tedavisinde hangi kremler kullanılabilir?

Varisella zoster virüsüne karşı etkili asiklovir ve valasiklovir isimli antiviral ilaçlar zona hastalığında kullanılır. Kaşıntıyı önlemek ve sıvı dolu kabarcıkları kurutmaya yönelik kaşıntı önleyici losyonlar ve jeller kullanılabilir.   

Zona hastalığı en çabuk nasıl geçer?

Zona hastalığının bir tedavisi yoktur. Reçeteli antiviral ilaçlarla erken tedavi iyileşmeyi hızlandırabilir ve komplikasyon riskinizi azaltabilir. Bu ilaçlar şunlardır: Asiklovir, famsiklovir ve valasiklovir. Kabarcıkları her gün düzenli olarak temizlemek enfeksiyonun yayılma riskini azaltır. Ciltte meydana gelen alevlenmeleri yatıştırmak için ılık bir banyo veya duş alınabilir. Ayrıca yulaf ezmesi banyosu (öğütülmüş yulaf ezmesiyle karıştırılmış ılık bir banyo) kabarcıkların neden olduğu ağrıyı hafifletebilir ve kaşıntıyı yatıştırabilir.

Zona hastalığı kaç gün sürer?

Ağrı, kaşıntı ve yanma hissi genellikle zona döküntüsü ilk ortaya çıktıktan yaklaşık dört ila beş gün sonra zirveye ulaşır. Bağışıklık sistemi zayıf olmayan çoğu insan için bu dönem 10 günden daha fazla sürmez.

Zona bulaşıcı mıdır?

Zona bulaşıcı değildir. Zona hastalığının başkasından size geçmesi mümkün değildir. Ancak zonalı birinden, zona döküntüsünden gelen sıvıyla doğrudan temas ederseniz suçiçeği kapabilirsiniz. 

Stres - zona ilişkisi

Kesin olmasa da stres, zona hastalığını yeniden harekete geçiren bir tetikleyici olabilir. Akut stres veya kronik stresin bağışıklık fonksiyonunu etkilediği gösterilmiştir. Ancak her kişide durum aynı olmayabilir.  Ayrıca, stres ve zona hastalığı arasındaki bağlantıyı inceleyen çalışmalardan elde edilen sonuçlar net değildir. Bazı çalışmalar stresli bir yaşam sürenlerin daha yüksek oranda zona hastalığına yakalandığını bildirirken bazıları da tam aksine bildirmemiştir.