Kolostomi Torbası

Vücutta gerçekleşen bazı sağlık problemleri sonucunda dışkılamada problemler oluşabilmektedir. Bu sorunun çözümü için tedavi yöntemlerinden biri, karın bölgesinden açılan bir stoma yani açıklık yardımıyla vücutta oluşan dışkıyı kolostomi torbası olarak isimlendirilen plastik bir torbada depolayıp vücuttan uzaklaştırmaktır.

Kolostomi Nedir?

Normalde sağlıklı bir insan vücudunda karın bölgesinden dışarıya doğru bir açıklık bulunmamaktadır. Kolostomi işlemi bu noktada devreye girmektedir. Kolostomi, kalın bağırsağın karın ön duvarına ağızlaştırılması olarak bilinen cerrahi bir işlemdir.  Ağızlaştırılan bölge stoma olarak adlandırılmaktadır. Kolostomi işleminde cerrah hastanın bağırsağının bir kısmını cilt bölgesine doğru çıkarır ve çıkarılan bölgeden ağızlaştırma yapılır.

Kolostomi Neden Açılır?

Vücutta oluşan besin artıklarının sindirim işlemi tamamlandıktan sonra böbrek ve kalın bağırsaklar yoluyla vücuttan uzaklaştırılması gerekir. Sağlıklı insanlarda bu işlem kendiliğinden gerçekleşir. Bağırsak sağlığının bozulduğu bazı hastalıklarda ise oluşan dışkının vücuttan uzaklaştırılması için dışarıdan müdahale etmek gerekebilir. Aksi takdirde vücutta birikecek olan atık birçok sağlık problemine yol açabilir. Kalın bağırsak sağlığının bozulduğu ve dışkının vücuttan atılamadığı durumlarda kolostomi işlemi yapılmaktadır.

Hangi Hastalıklarda Kolostomi Açılır?

Dışkının vücuttan uzaklaştırılmasında sorun yaşanılan birçok hastalık bulunmaktadır. Bu hastalıklara örnek olarak kolon kanseri, divertikülit, inflamatuar bağırsak hastalığı, crohn hastalığı, ülseratif kolit gibi hastalıklar örnek verilebilir. Bunlara ek olarak karın bölgesine alınan darbeler sonucu oluşan travmalar, prematüre doğum ve tuvalete çıkılamayan diğer durumlar da örnek verilebilir.

Kolostomi Türleri Nelerdir?

Birçok çeşitte kolostomi torbası sistemleri bulunmaktadır. Torba sistemleri temelde iki parçadan oluşmaktadır. Bu parçalar vücuttan atılması gereken dışkının toplandığı plastik torba ve cerrahi işlem sonrası açılan stomayla torbanın bağlantısını sağlayacak kenarlıktan (flanş) oluşmaktadır. Torbanın kenarlık olmadan direkt olarak deriye bağlandığı sistemler de bulunmaktadır.

Kişi istediği torba türünü seçebilmektedir fakat her torba türü her hasta için uyumlu değildir. Kolostomi torbasını kullanacak kişinin kendi işine, günlük yaşantısına uygun olan torbayı seçmesi konforu açısından çok önemli bir noktadır.

Hastalıkların kalın bağırsağın farklı bölgelerini tutabilmesinden dolayı kolostomi torbası kalın bağırsağın farklı bölgelerine (çıkan kolon, yatay kolon, inen kolon, sigmoid kolon) takılabilmektedir.

Kolostomi Torbası Seçerken Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar

Kolostomi torbası seçilirken dikkat edilmesi gereken birçok nokta bulunmaktadır. Bunların başında torbanın boyutu, bedeni, kokuya karşı dirençli olması, yerleştirilme ve çıkarılma işlemlerinin kolay olması, stoma çevresindeki deriyi tahriş etmemesi ve kullanılan torbanın kıyafetlerin altından belli olmuyor olması kullanan kişiler açısından önemlidir.

Konfor açısından tek kullanımlık ya da uzun süre kullanılabilen torbalar bulunduğu gibi gündüzleri küçük geceleri daha büyük torbaların tercih edilmesi de gündelik yaşantıda kolaylık sağlayacaktır.

Bu noktalarda kolostomi torbasının kullanımını kolaylaştırmak açısından torbanın yapışması için kullanılan stoma macunu, stabilizasyonun sağlanması için kullanılan yardımcı kemerler, nemi uzaklaştırmaya yardımcı stoma tozu gibi ürünler bulunmaktadır.

Kolostomi Torbası Ne Kadar Sürede Bir Değiştirilmelidir?

Torbanın üçte birinden fazla yarısından az olduğu durumda değiştirilmesi tavsiye edilmektedir. Değişimin bu doluluk oranında yapılması sızma gibi durumların önüne geçmeyi sağlamaktadır. Ayrıca torbanın boyutu da değişim konusunda önemli bir noktadır. Küçük torba kullanılması torbanın hızlı dolmasına yol açarken büyük torba kullanılması ise küçük torba kadar değişim gerektirmemektedir. Bu durumdan dolayı gündüzleri küçük torba kullanılması tavsiye edilirken daha konforlu bir uyku için geceleri büyük torba kullanılması önerilmektedir.

Torba çevresinde hissedilen herhangi bir kaşıntı veya yanma durumunda ise torbanın değiştirilmesi önerilmektedir. Bu gibi durumlar torbadan bir sızıntı oluştuğunun belirtisi olabilir.

Kolostomi Torbası Nasıl Değiştirilir?

Kolostomi torbasını değiştirmek için ilk olarak el ılık suda sabun ile yıkanmalıdır. El temizliği sağlandıktan sonra kolostomi torbası stomadan dikkatlice, stoma bölgesine zarar vermeden çıkarılmalıdır. Tek kullanımlık olanlar çöpe atılmalıdır, birden fazla kullanıma uygun torbalarda ise torbanın temizliğinin kullanımına uygun bir şekilde sağlanılmasına dikkat edilmelidir. Ardından torbayı yerine takmadan önce stoma bölgesini ılık su ve yumuşak bir sabunla nazikçe temizleyip kurulamak gerekir. Son olarak torba nazikçe stomaya zarar vermeden yerine takılmalıdır.

Kolostomi Torbası Kalıcı Mıdır?

Kolostomi torbası geçici ya da kalıcı olarak kullanılabilmektedir. Kalıcı olup olmaması hastalığın kalın bağırsağının ne düzeyde olduğu ve hangi bölgesinden etkilendiğine göre değişkenlik gösterir.

Geçici kolostomi işleminde kolostomi işleminin altındaki bölge iyileşmesini tamamladıktan sonra açılan stoma kapatılır ve bağırsağın tekrardan eskisi gibi çalışmasına olanak sağlanır.

Geçici kolostomi; bağırsak delinmeleri ve yaralanmalarında, bağırsak tıkanmalarında, bağırsakta yapılan bir ameliyat sonrasında iyileşme sürecinde, anüs bölgesinde olan hastalıklarda ve doğumsal veya genetik sebeplerden dolayı oluşan bağırsak problemlerinde kullanılmaktadır. Her ne kadar geçici dense de bazen haftalar, aylar veya yıllar boyunca da kolostomi torbası kullanılabilmektedir.

Kalıcı kolostomi işleminde ise birey hayatının geri kalanını kolostomi torbası ile geçirir. Kalıcı kolostomi; divertikülit, bağırsağın son kısmı olan rektum bölgesindeki kaslarda bulunan işlev yetersizliği, irritabl bağırsak sendromu, Crohn hastalığı, ülseratif kolit, kolon kanseri gibi hastalıklarda kullanılmaktadır.

Kolostomi Torbası İle Yaşamak

Kolostomi torbası kullanmaya başlayacak bireyler dikkat edilmesi gereken birkaç nokta ile gündelik hayatına eskisi gibi devam edebilir. Dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:

• Ağır eşyalar kaldırmaktan kaçınılmalıdır,
• Gaz yapıcı yiyeceklerden uzak durulmalıdır,
• Stoma açıklığını tahriş edebilecek durumlardan uzak durulmalıdır (Örneğin emniyet kemeri takılırken kemer stoma açıklığının üzerine gelmemelidir,)
• Yüksek bel kıyafet tercih edilmesi rahatlık sağlayabilir,
• Seyahat öncesi yedek torba bulundurulabilir,
• Duş almadan önce torba ve stomanın çıkarılması ya da stoma açıklığının örtülmesi gerekmektedir,
• Kullanılacak olan torbanın kişinin cinsel yaşantısını ve hamileliğini etkilememesi gerekmektedir.