Tiroid bezi şişmesi neden olur? Tiroid bezi şişmesi nasıl geçer?
Tiroid bezi boyunun ön kısmında, soluk borusunun önünde yer alan endokrin (hormon salgılayan) bezdir. Salgıladığı hormonlar aracılığıyla vücudun birçok fonksiyonunu düzenleyen tiroid bezi, metabolizma hızından, kalp atışına, vücut ısısından, sindirim sistemine kadar pek çok süreci etkiler. Tiroid bazen büyüyerek guatr adı verilen bir rahatsızlığa yol açabilir. Bu durum, tiroid fonksiyonlarında herhangi bir değişiklik olmadan meydana gelebileceği gibi tiroid hormonlarında artış veya azalmaya bağlı da ortaya çıkabilir. Tiroid bezi şişmesi genellikle boyunda dolgunluk hissi, yutkunma güçlüğü, ses kısıklığı, nefes darlığı gibi çeşitli belirtilerle kendini gösterir. Altta yatan birçok nedene bağlı ortaya çıkabilen tiroid bezi şişmesi durumunda, tedavi altta yatan nedene göre değişiklik gösterir.
Tiroid bezi şişmesi neden olur?
Tiroid bezi şişmesi, tiroid bezinin büyümesine neden olan bir grup rahatsızlığın sonucudur. Tiroid hormonu üretiminde herhangi bir sürece verilen bu tepki, kişiden kişiye farklı belirtilerle ortaya çıkar. Tiroid bezi şişmesinin en önemli nedenleri arasında iyot eksikliği, otoimmün hastalıklar, tiroid nodülleri, enfeksiyonlar ve nadiren de tiroid kanseri yer alır. Aynı zamanda tiroid bezi şişmesi gebelik sürecinde de meydana gelebilen bir durumdur.
Tiroid bezi şişmesinin başlıca nedenleri şöyle sıralanabilir;
İyot eksikliği
Bazı durumlarda iyot yetersizliğinden tiroid bezi daha fazla hormon üreterek büyümeye başlar. Aynı zamanda yoğun bir şekilde iyot alımı da hormon seviyelerini bozabilir.
Graves hastalığı
Yaygın tiroid bezi büyümesiyle birlikte (hipertiroidi) çok fazla tiroid hormonu üreten otoimmün bir durumdur. Bu durumda tiroid bezi aşırı hormon üretir.
Hashimoto tiroidi
Tiroid bezinde iltihaplanmaya yol açan otoimmün bir hastalıktır. Bu hastalık, bağışıklık sisteminin tiroid bezine saldırması olarak bilinir. İlk etapta şişlik yapabilen bu durum genellikle kendiliğinden iyileşme eğilimi gösterir.
İltihaplanma
Bazı durumlarda iltihaplanma sonucu tiroid bezinde şişlik gelişebilir.
Tiroid nodülleri
Tiroid içinde gelişen iyi huylu ya da kötü huylu kitleler bezde büyümeye neden olabilir. Tek iyi huylu kitle (soliter nodül) veya çok sayıda nodül (multinodüler guatr) şeklinde ortaya çıkabilir.
Hormonal durumlar
Gebelik ve menopoz öncesi dönem, özellikle hassas bünyeye sahip kişilerde bezde şişlik meydana gelebilir.
Tiroid bezi şişmesinin belirtileri neler?
Tiroid bezi şişmesi (guatr) durumunda özellikle küçük şişliklerin fark edilmesi daha zordur. Genellikle ağrısız olabilen bu durum, iltihabın varlığında ağrıya da yol açabilir.
Tiroid bezi şişmesinin (guatr) yaygın belirtileri şu şekildedir;
- Yutkunma güçlüğü ya da boğazda baskı hissi
- Boyun ön tarafında yumru oluşması
- Ses kısıklığı veya seste değişiklik
- Nefes darlığı
- Öksürük
- Hırıltı
- Yorgunluk
- Ciltte kuruluk şikâyetleri
- İshal ya da kabızlık
- Depresyon
- Soğuk intoleransı
- Hızlı kalp atışı
- Kilo kaybı,
- Sinirlilik,
- Terleme, ellerde titreme
Tiroid bezinin büyümesine bağlı belirtiler hissedildiğinde gerekli teşhis işlemlerinin yaptırılması için vakit kaybetmeden doktora başvurmak önemlidir.
Tiroid bezi şişmesi nasıl geçer?
Tiroid bezi şişmesi, şişliğe yol açan duruma bağlı farklı şekillerde tedavi edilir. Tiroid bezi şişliği çoğu zaman iyot eksikliği, tiroid hormonlarının dengesizliği, tiroid iltihapları (tiroidit) veya nodül ve kist oluşumu gibi durumlardan kaynaklanır. Özellikle hafif vakalarda gözlem yeterli olabilirken, bazı durumlarda ilaç tedavisi, iyot takviyesi, hormon düzenleyici ilaçlar, biyopsi veya cerrahi müdahale gerekebilir. Tiroid bezi şişmesi tedavisinde en önemli basamak teşhis ve tanının konmasıdır. Bunun için gerektiğinde ultrason, kan testleri ve biyopsi gibi tetkiklerle şişliğe yol açan durum net olarak belirlenebilir. Sonuç olarak eğer tiroid bezi şişliği iyot eksikliğine bağlı gelişiyorsa iyotlu tuz kullanımı gibi beslenme düzenlemeleri yapılabilir. İltihap sonucu gelişen bir şişme varsa antiinflamatuar ilaçlar, hormon bozukluğu varsa tiroid hormon ilaçları reçete edilebilir. Eğer tümör ya da nödül gibi şüpheler varsa cerrahi operasyon devreye girebilir.
Tiroid bezi şişmesinin kendiliğinden geçer mi?
Basit bir guatr aniden gelişebilir ve tedavi gerektirmeden kendiliğinden geçebilir. Ancak bunlar genellikle hafif, geçici nedenlerle oluşan şişliklerdir. Multinodüler guatr gibi birçok guatr, normal tiroid hormonu seviyeleriyle bağlantılıdır. Bu guatrlar genellikle teşhis konulduktan sonra özel bir tedaviye gerek duymaz. Ancak bazı durumlarda iyot eksikliği, hormonal bozukluklar ya da otoimmün hastalıklar gibi altta yatan durumlar tedavi edilmediği sürece guatr daha büyük sorunlara yol açabilir. Dolayısıyla tiroid bezinizde şişlik meydana geldiğinde, guatrın birkaç olası nedeni olabileceğinden ve bunlardan bazılarının tedavi gerektirdiğinden, sağlık uzmanına başvurmanız oldukça önemlidir. Teşhisin ardından gerektiğinde, ilaç, cerrahi yöntemler ya da farklı tedavilerle tiroid bezi şişmesi tedavi edilebilir.
Tiroid bezi şişmesi yutkunma zorluğuna neden olur mu?
Tiroid şişliği ilk etapta herhangi bir semptom göstermeyebilir. Ancak büyüdükçe ya da şiştikçe boynunuzda şişlik, sesinizde değişiklik ve yutma güçlüğü gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Büyük ya da nodüllü guatrlarda özellikle yutkunma sorunlarına daha sık rastlanabilir. Tiroid bezi şişmesi aynı zamanda boyun damarı şişmesi, öksürük, hırıltı ve solunum sıkıntılarına da yol açabilir. Tiroid bezi şişmesi (guatr), altta yatan nedene bağlı olarak farklı uzmanlık alanlarının ilgisini gerektiren bir durumdur. Tiroid bezi şişmesi şikâyeti olan kişilerin, önce dahiliye veya endokrinoloji uzmanına başvurması önerilir. Yapılacak muayene ve testler sonrasında gerek görülürse diğer ilgili birimlerle tedavi süreci multidisipliner şekilde yürütülür.
Tiroid bezi şişmesinin tedavisi nasıl olur?
Tiroid bezi şişmesi tedavi süreci tiroidin ne kadar büyüdüğüne, semptomlara ve altta yatan nedene bağlı olarak değişebilir. Şişlik uzun süre geçmiyorsa ya da nefes alma, yutkunma gibi fonksiyonları etkiliyorsa mutlaka bir uzmanın değerlendirmesi gerekir.
Tiroid bezi büyümesi tedavileri şu şekilde sıralanabilir;
Beslenme
Özellikle iyot eksikliğine bağlı guatr durumunda iyotlu tuz ve gerekirse iyot takviyesi ile rahatsızlık kontrol altına alınabilir. Ayrıca beslenme düzeni ile birlikte gerekli takip ve kontroller yapılabilir.
İlaç tedavisi
Tiroid bezi şişliği bazı durumlarda cerrahi müdahaleye gerek kalmadan ilaç kullanımı ile tedavi edilebilir. İltihabi durumlarda da uygun ilaçlarla şişlik kontrol altına alınabilir.
Cerrahi müdahale
Tiroid bezinde aşırı şişlik ya da şişliğe bağlı nefes almada güçlük gibi durumlarda veya kanser durumunda cerrahi müdahale ile tiroid bezi alınabilir.
Biyopsi
Biyopsi sonrası (nödül ya da tümör) gerekli görülürse cerrahi müdahale uygulanabilir. Sonuçlara göre ilaç tedavisi veya ameliyat kararı verilebilir.
