Kadınlarda tüylenme sorunları genel olarak hormon bozuklukları ile ilişkilidir.Kadın toplumunda hormon bozuklukları % 5-10 arasında görülmektedir.Hiperandrogenemi denen hormon bozukluğunda erkeklik hormonlarının artışına bağlı olarak tüylenme, akne(sivilceler) sebore (ciltte yağlanma) ve adet düzensizlikleri görülebilir.
Tüylenme artışı hafif olduğunda lokal tedavilerle çözüm bulunabilir.Ancak yaygın ve şiddetli olduğunda ise utanma duygusuna, anksiyete ve hatta depresyona bile yol açabilir.Bu durum nedeniyle kişi kendisini arkadaşlarından ve yakın çevresinden soyutlamaya başlar ve yaşam kalitesi olumsuz etkilenebilir.Bu tür sorunları olan kadınlarda neden bulunmalı ve tedavisi düzenlenmelidir.
Tüylenme Fazlalığı Nasıl Sınıflandırılır?
Lanugo kılları veya vellus denilen kıllar yeni doğan bebeklerde görülen yaygın kıllardır.Bunlar daha sonradan kaybolur.
Hipertrikozis ise özellikle kol ve bacaklarda görülen daha çok ailesel olan tüylenme fazlalığıdır.
Unwanted hair denilen istenmeyen tüyler ise daha çok yüzde görülen ince pigmente olmayan tüylerdir ve androgenlere hassas değillerdir.Lokal temizlik ile tedavi edilebilirler.Bu tür tüylere ilaçlar etkisizdir.
Tüylenme Artışı Bazı Hastalıkların Belirtisi Olabilir mi?
Bazı hastalıklarda özellikle hipertrikozis denen kol ve bacaklarda kıllanma artışı görülebilir.Hipertrikozis porfiri hastalığında, beslenme bozukluklarında, malnutrisyonda, anoreksia nervoza da görülebilmektedir.Kullanılan anabolik steroidler ve bazı antiepileptik ilaçlar ve bazı vazodilatator ilaçlarda tüylenme artışı yapabilmektedir.
Tüylenme Sorununa Yaklaşım Nasıldır?
Bu tür sorunları olan kadınlardan ayrıntılı bir anemnez alınır.Tüylenme artışının ne zaman başladığı hızlı bir artış gösterip göstermediği sorgulanmalıdır.Birlikte adet düzensizlikleri, kilo artışı olup olmadığı öğrenilmelidir.Sürekli kullandığı ilaçlarda sorgulanmalıdır.Ailede bu tür bir sorun olup olmadığı da araştırılmalıdır.
Tanıya Nasıl Gidilir?
Tüylenme artışı olan kadınlarda ayrıntılı bir anemnez sonrası fiziki muayene, pelvik ultrasonografi incelemesi yapılır.Tüylerin gerçekten fazla olup olmadığı ,dağılımı ve şiddeti Ferriman Gallway (FG) skorlaması ile belirlenir.Çünkü yüzünde bir kaç tüy çıkması nedeniyle çok üzüntü ve anksiete duyan kadınlar olduğu gibi ciddi bir tüylenme artışı olmasına rağmen üzerinde durmayan hastalar olabilmektedir.FG skorlaması ile vücudun hormonlara hassas 9 bölgesindeki kıllar 0-4 puan arasında değerlendirilir. Akdenizde kıyısı bulunan ülkeler için toplanan 8 puan üzeri tüylenme artışı olarak kabul edilir.Dünyada bu skorlama ülkelere göre değişkenlik gösterebilmektedir.Örneğin Japon kadınları için normal skorlar çok daha düşüktür.
Nedenler Nelerdir?
Tüylenme artışı olan kadınların % 75-80'inde neden polikistik over sendromudur.Bu kadınların ultrasonografilerinde çok sayıda küçük kistler izlenir.İkinci sıklıkla ise idiopatik olgular görülür.Bu hastalarda hormon seviyeleri normal çıkar.Nadir olarakta cushing hastalığında, akromegali de ,konjenital andrenal hiperplazi de , over ve adrenal timörlerde de tüylenme artışı görülebilmektedir.
Ayırıcı Tanı Nasıl Konur?
Fizik muayene, FG skorlaması, pelvik ultrasonografi sonrası hormon profiline bakılabilir.Bunların sonuçları ile tanıya ulaşmak çoğu hastada mümkündür.Nadiren az sayıdaki olguda ileri tetkikler istenir.
Tedavide Neler Yapılabilir?
Özellikle adet düzensizliklerinin eşlik ettiği ve çocuk arzusu olmayan hastalarda oral kontraseptifler ile hormon bozukluğu kontrol altına alınabilir.Bu tedavi ile hem adet düzensizlikleri düzelicek hemde akne,sebore, tüylenme sorunları azaltılacaktır.Ancak sonuç almak için 6 aydan daha uzun süreli tedaviler gerekebilir.Şiddetli olgularda ise antiantrojenler eklenerek tedavi düzenlenebilir.
Bu tür sorunlarda hiç çekinmeden hekime başvurmalı, şikayetler ilerlemeden tanı ve tedaviye başlanmalıdır.
