Tohumlu bitkiler tarafından üretilen polenler, bağışıklık sistemini uyararak alerjiye neden olabilir. Küresel ısınmanın etkileri ile polenlerin yarattığı alerjik reaksiyonlar artış göstermeye başladı. Tohumları rüzgâr aracılığıyla tozlaşan bitkiler üreme şansını artırabilmek için bol miktarda polen üretir. Bu polenler küçük ve hafif yapıda olduğundan uzun mesafeler katedebilir ve solunum yollarına ulaşabilir. Alerjenler arasında en sık karşılaşılanlardan biri olan polen, saman nezlesine yol açabilir. Burun kaşıntısından gözlerde kızarıklığa kadar çeşitli reaksiyonlara sebep olan polen alerjisi, kişinin yaşam kalitesini düşürür.
Polen Alerjisi Nedir, Belirtileri Nelerdir?
Polenlerin rüzgâr aracılığıyla uçması ve solunum yollarına ulaşması sonucunda kişinin bağışıklık sistemi buna tepki verebilir. Bu durum polen alerjisi olarak adlandırılır. Bağışıklık sisteminin görevi, vücudu virüsler ve bakterilere karşı koruyarak hastalık oluşumunun önüne geçmektir. Ancak polen alerjisi olan kişilerde bağışıklık sistemi polenleri zararlı olarak algılayıp vücudu korumak için harekete geçer. Vücut polenlerle savaşmak üzere histamin üretir ve kişinin alerjik reaksiyonlar göstermesine neden olur.
Polen alerjisine sahip bazı kişiler yıl boyunca alerjik reaksiyonlar gösterirken bazıları belirli dönemlerde belirti yaşayabilir. Polen alerjisinde en sık görülen semptom hapşırmadır. Hapşırmanın yanı sıra burun tıkanıklığı, burun akıntısı veya kaşıntısı, gözlerde sulanma, kızarıklık ve kaşıntı görülebilir. Bazı kişilerde ağız, boğaz ve kulaklarda kaşıntı, vücutta ürtiker oluşabilir. Bu durumlar sonucunda kişinin uyku düzeninde bozulma olabilir. Polen alerjisi saman nezlesi olarak da bilinen alerjik rinite yol açabileceği gibi akciğerlere ulaşması sonucunda kişide astım semptomlarını da tetikleyebilir.
Polen Alerjisinin Nedenleri ve Risk Faktörleri Nelerdir?
Neden bazı insanların alerji geliştirdiği henüz belirlenememiştir. Uzmanlar, kişilerde polen alerjisi görülmesinin nedeninin çoğunlukla genetik faktörler olduğunu düşünmektedir. Bununla birlikte küresel ısınma, hava kirliliği ve sigara dumanı gibi çevresel faktörler de polen alerjisine neden olabilir. Polen miktarı hem mevsime hem de konuma göre değişiklik gösterir. Genellikle nisan ve eylül ayları arasında şikayetler artar. Kişiler bazen aylarca alerji semptomları gösterebilir. Hasta, yaşadığı konum nedeniyle de polen alerjisi ile karşı karşıya kalabilir.
Polen Alerjisi Nasıl Teşhis Edilir?
Polen alerjisi genellikle kolay bir şekilde teşhis edilebilir. Ancak teşhisin doğrulanması amacıyla doktorlar birtakım alerji testleri yapabilir. Teşhis için öncelikle tıbbi geçmiş alınır ve ortaya çıkan semptomlar hakkında bilgi edinilir. Semptomların başlama zamanı, ne kadar süre devam ettiği ve her zaman mı yoksa belirli aralıklarla mı görüldüğü teşhis için önemlidir.
Bu bilgilerden sonra semptomların ortaya çıkış nedeninin bulunması için deriden ya da kandan alerji testi yapılır. Alerjik deri testinde steril ortamda cilde ufak kesikler açıklarak alerjenler bu noktalara sürülür ve cildin reaksiyon gösterip göstermediğine bakılır. Bu testte herhangi bir ağrı ya da acı hissedilmez. Eğer kişinin test edilen alerjenlerden herhangi birine karşı alerjisi varsa o bölgede 15-20 dakika içinde kızarıklık, kaşıntı veya şişkinlik görülür.
Kan testinde ise hastadan kan örneği alınır. Laboratuvar ortamında bu kan örneğine alerjen eklenir. Eğer hastada alerji varsa kanda yüksek oranda antikor üretilir. Diğer bir deyişle bu yöntemde kanda üretilen antikor oranına göre teşhis konulur.
Polen Alerjisi Nasıl Tedavi Edilir?
Polen alerjisi tedavisinde ortaya çıkan semptomlar doğrultusunda bir tedavi yolu izlenir. Antihistaminikler, bağışıklık sistemi tarafından üretilen histamin oranını düşürmek için kullanılır. Bu ilaç türü, özellikle burunda ve gözlerde görülen kaşıntı ile hapşırmayı kontrol altına almak için tercih edilir. Bununla birlikte burun akıntısı ve burun tıkanıklığı konusunda da fayda sağlayabilir.
Burun tıkanıklığını gidermek için dekonjestanlar da önerilebilir. Bunlar polen alerjisinin yol açtığı diğer semptomlar konusunda herhangi bir etki göstermez. Burun tıkanıklığı ve burun akıntısı belirtilerini hafifletmek için deniz suyu da etkili olabilir. Eğer polen alerjisi hastada astım semptomlarına yol açıyorsa, astımın kontrol altına alınması gerekir. Tüm ilaçların doktor kontrolünde kullanılması da tedavinin etkili olması açısından önem taşır.
Polen Alerjisinden Korunmak İçin Neler Yapılabilir?
Havaların sıcak, kuru ve rüzgârlı olduğu dönemlerde ve sabahın erken saatlerinde polenler daha fazla olur. Bununla birlikte soğuk ve nemli havalarda da polen seviyesi düşer. Dolayısıyla polen alerjisinden korunmak için alınacak ilk tedbir; sıcak, kuru ve rüzgârlı havalarda çok fazla dışarıda bulunmamaktır. Aynı zamanda bu dönemlerde evlerde kapı ve pencereler de uzun süre açık tutulmamalı ve hatta mümkünse yalnızca akşamları açılmalıdır.
Polen alerjisinden korunmak için alınabilecek diğer bir önlem ise dışarı çıkarken gözlük ve maske kullanmaktır. Bu sayede hem gözler hem de solunum yolu koruma altına alınır. Dışarıdayken gözlere dokunmamak da önemli bir tedbirdir. Eve dönüldüğünde polen bulaşmış olma ihtimalinden dolayı kıyafetler çıkarılıp kirliye atılmalı, duş alınarak hem saçlar hem de vücut iyi bir şekilde arındırılmalıdır.
