Boğaz ağrısı, en yaygın görülen sağlık sorunlarından biridir. Başta enfeksiyonlar olmak üzere birçok hastalığın semptomu olarak ortaya çıktığından dolayı çeşitli nedenleri olabilir. Boğazda yanma, kuruluk ve kaşıntıyla birlikte görülebilir. Genellikle boğaz ağrısı, bakteri ya da virüslerden kaynaklanır. Bir hastalık nedeniyle yaşanan boğaz ağrısı, çoğunlukla hastalık tedavi edildikten sonra ortadan kalkar. Ancak yutkunmakta, yemekte ve konuşmakta zorluk oluşturması nedeniyle kişinin yaşam kalitesini oldukça düşürebilir.
Boğaz ağrısı, boğazın etkilendiği bölgeye göre üç çeşide ayrılır:
- Farenjit, boğazda şişlik ve ağrı şeklinde görülür.
- Tonsilit, bademciklerin iltihaplanarak şişmesi ve kızarmasıdır.
- Larenjit, gırtlakta şişlik ve kızarıklıktır.
Boğaz Ağrısına Neden Olan Faktörler Nelerdir?
Boğaz ağrısının birçok farklı nedeni olabilir. Beraberinde görülen semptomlar da nedene göre değişir. Küçük enfeksiyonlardan sistemik hastalıklara kadar pek çok durum, boğaz ağrısına yol açabilir. Son derece rahatsız olabilen bu sorun, genellikle kısa sürede geçer. En yaygın nedenler ise viral ya da bakteriyel enfeksiyonlardır. Bunların yanı sıra kuru hava gibi çevresel faktörler de boğaz ağrısına yol açabilir.
Viral enfeksiyonlar farenjit vakalarının büyük bir kısmını oluşturur. Adenovirüs, renovirüs ve koronavirüs dahil olmak üzere 200’den fazla virüs türü nedeniyle görülen soğuk algınlığı buna sebep olur. Eğer boğaz ağrısı viral enfeksiyon nedeniyle ortaya çıktıysa burun tıkanıklığı, burun akıntısı, baş ağrısı, ateş ve hapşırma da görülebilir. Bunlara ek olarak bademcikte iltihaplanma da oluşabilir.
Boğaz ağrısının yaygın diğer bir nedeni bakteriyel enfeksiyonlardır. Boğaz ağrısına yol açan bakteriyel enfeksiyonlardan ilki streptokok boğaz enfeksiyonudur. Bu hastalıkta boğaz ağrısıyla birlikte ateş, ağız kokusu, boğazda görülebilir iltihap, mide bulantısı ve kusma görülebilir. Streptokok boğaz enfeksiyonunun dışında boğmaca zatürre ve farklı diğer bakteriyel enfeksiyonlar da boğaz ağrısına yol açabilir.
Boğaz ağrısının nedeni mantar enfeksiyonları da olabilir. Ağız içinde pamukçuk oluşumuna sebep olan Candida Albicans isimli mantar, boğaza doğru ilerleyerek ağrıya yol açabilir. Genellikle bu enfeksiyonda herhangi bir semptom görülmez.
Yalnızca ağız dil ve boğazda ağrı hissedilebilir. Ancak yemek borusuna ulaştığı durumlarda ciddi sorunlara neden olabilir.
Boğaz ağrısının bir başka nedeni ise alerjik farenjittir. Bu hastalıkta burundan ya da ağızdan giren bir alerjen boğaz ağrısına yol açar. Özellikle mevsimsel alerjilerde burun tıkanıklığı varsa ve kişi ağızdan nefes alıyorsa bu durum sıkça görülür. Ağız içinde kuruluk ve tahriş hissedilebilir. İlerleyen süreçlerde ise postnazal akıntı dolayısıyla boğazda ve bademciklerde iltihaplanma da olabilir. Bunun sonucunda boğazın arkasında yumru varmış hissi oluşabilir.
Boğaz ağrısı; düşük nem, sigara kullanımı, hava kirliliği veya bağırma nedenli de görülebilir. Ayrıca boğazda biriken mide asidi de boğazda tahrişe neden olarak ağrı yapabilir. Bu durum gastroözofageal reflünün bir semptomu olarak ortaya çıkabilir. Bu hastalık çoğunlukla öksürük, mide ekşimesi ve ağızda asit tadı ile birlikte görülür. Ancak zaman zaman görülen tek semptom boğaz ağrısıdır.
Boğaz Ağrısında Ne Zaman Doktora Başvurulmalıdır?
Normal şartlar altında boğaz ağrısı 1 hafta ile 10 gün arasında geçer. Eğer bu süre içinde geçmediyse ve hastanın alerjisi yoksa bir sağlık uzmanından yardım almak gerekir. Aşağıdaki belirtiler görüldüğünde boğaz ağrısı için doktora başvurulmalıdır:
- 10 günden uzun süren şiddetli boğaz ağrısı
- Nefes almak, yutmak ya da ağzı açmakta zorluk
- Kulak ve eklem ağrısı
- 38 derecenin üstünde ateş
- Tükürükte veya mukusta kan olması
- Yüzde ya da boyunda şişlik veya kitle
- 2 haftadan uzun süren ses kısıklığı
- Deride döküntü veya kızarıklık
Boğaz Ağrısının Nedeni Nasıl Teşhis Edilir?
Boğaz ağrısının nedenini teşhis etmek için çeşitli yöntemler bulunur. Bunun sebebi boğaz ağrısına yol açan pek çok farklı faktörün olmasıdır. İlk olarak hastanın tıbbi geçmişi incelenerek semptomları dinlenir. Daha sonra fiziki muayeneler gerçekleştirilir.
Eğer bakteriyel enfeksiyon kaynaklı bir boğaz ağrısından şüpheleniliyorsa streptokok boğaz enfeksiyonu olup olmadığını tespit etmek için boğazdan sürüntü alınabilir. Pamuk uçlu aplikatör yardımıyla boğazın arkası ve bademcikler yerden alınan örnek test edilir. Testin sonucunda boğaz ağrısından nedeninin streptokok boğaz enfeksiyonu olup olmadığı hızlı bir şekilde öğrenilebilir.
Sürüntü testinin sonucu negatif çıktıysa ancak bakteriyel enfeksiyon ihtimali varsa boğaz kültürü testi de yapılabilir. Boğaz kültürü testinde de boğazdan alınan dokular incelenir. Bu iki testin yanı sıra zaman zaman kan testi de yapılabilir. Bazen boğaz ağrısının nedeni kanser gibi ciddi bir durum olabilir. Dolayısıyla uzun süre devam eden boğaz ağrısında nedenin bulunması için daha fazla test gerekebilir.
Boğaz Ağrısı Nasıl Tedavi Edilir?
Genellikle boğaz ağrısı, herhangi bir tedaviye ihtiyaç duyulmadan bir hafta gibi kısa bir süre içerisinde geçer. Ancak bu durum ağrının nedenine göre değişebilir. Boğaz ağrısının nedeni teşhis edildikten sonra tedavi buna göre uygulanır. Streptokok boğaz enfeksiyonları da dahil olmak üzere bakteriyel enfeksiyonların yol açtığı boğaz ağrısının tedavisi için doktor tarafından antibiyotik kullanımı önerilebilir. Böyle bir durumda ilaçların tavsiye edildiği şekilde kullanılması gerekir.
Eğer ortada bakteriyel bir enfeksiyon ya da başka bir sağlık sorunu yoksa boğaz ağrısının giderilmesi için tedavi uygulanır. Soğuk algınlığı ve viral enfeksiyonlarda ağrıyı rahatlatmak amaçlanır. Viral enfeksiyonun neden olduğu boğaz ağrısını geçirmek için antibiyotik kullanılmaması önemlidir. Çünkü antibiyotikler viral enfeksiyonlarda etkili olmaz.
Alerji kaynaklı bir boğaz ağrısında ise öncelikle alerjinin tedavi edilmesi hedeflenir. Reflü, bronşit ya da zatürre gibi hastalıklarda da süreç bu şekilde ilerler. Ağrının altında yatan sorunun giderilmesi ağrının da tedavi edilmesini sağlar. Boğaz ağrısının asıl nedeninin bir tümör olduğu tespit edildiği takdirde ise tedavi buna uygun şekilde planlanır.
Boğaz Ağrısını Önlemek İçin Neler Yapılabilir?
Boğaz ağrısı doktorun bilgisi dahilinde evde yapılan uygulamalarla da rahatlatılabilir. Boğaz ağrısı semptomlarının hafifletilmesi için şu yollar izlenebilir:
- İyi bir şekilde dinlenmek
- Bol su içerek boğazın kurumasını engellemek
- Ortam havasını nemlendirmek
- Tuzlu su ile gargara yapmak
- Boğaz pastilleri kullanmak
- Bal tüketmek
- Limonlu veya ballı su içmek
- Yeşil çay veya zencefil çayı gibi bitki çaylarını tüketmek
Boğaz ağrısı yaşayan kişiler, bu yöntemleri uygulamadan önce bir uzman görüşü almalıdır. Bunlara ek olarak yapılacak bazı küçük değişiklikler ile boğaz ağrısı önlenebilir. Sık sık ellerin yıkanması, ağız ve burna dokunmamak, hapşırık veya öksürük için mendil kullanmak, yaşam alanlarını hijyenik hale getirmek bu konuda yardımcı olabilir.
Boğaz Ağrısı Neden Olur, Nasıl Tedavi Edilir? Hakkında Sık Sorulan Sorular
Normal şartlar altında boğaz ağrısı 1 hafta ile 10 gün arasında geçer. Eğer bu süre içinde geçmediyse ve hastanın alerjisi yoksa bir sağlık uzmanından yardım almak gerekir.
